This page contains a selection of posts on social media about the ins and outs of atelier Broucke and the inspiration of the artist Koen Broucke. Some are in English, some are in Dutch. You can follow us on: www.facebook.com/koen.broucke
7.10.2018
De Steinway vleugelpiano met serie nummer 297389. Bouwjaar 1939 dus. Hetzelfde jaar als het gebouw: de Academia Belgica in Rome. Toen ik deze piano terug opende, na een periode van 25 jaar, rook ik opnieuw die vertrouwde zoete amandelgeur. Een madeleine moment. Nog versterkt door het terugvinden van de warme en precieze klank met verre echo in de met wandtapijten versierde feestzaal. Ik kan hier in optimale omstandigheden de concerten van de volgende weken voorbereiden. Marmeren Marie José, prinses van Piëmont, de latere (voor 33 dagen) Koningin van Italië luistert mee. (Bij het nakijken van de serienummers viel op dat Steinway gedurende de oorlog piano’s is blijven bouwen. 5000 per jaar. Alleen op het einde van de oorlog vermindert het aantal naar 2000.)
De Steinway vleugelpiano met serie nummer 297389. Bouwjaar 1939 dus. Hetzelfde jaar als het gebouw: de Academia Belgica in Rome. Toen ik deze piano terug opende, na een periode van 25 jaar, rook ik opnieuw die vertrouwde zoete amandelgeur. Een madeleine moment. Nog versterkt door het terugvinden van de warme en precieze klank met verre echo in de met wandtapijten versierde feestzaal. Ik kan hier in optimale omstandigheden de concerten van de volgende weken voorbereiden. Marmeren Marie José, prinses van Piëmont, de latere (voor 33 dagen) Koningin van Italië luistert mee. (Bij het nakijken van de serienummers viel op dat Steinway gedurende de oorlog piano’s is blijven bouwen. 5000 per jaar. Alleen op het einde van de oorlog vermindert het aantal naar 2000.)
2.10.2018
In 1992 publiceerden Jo Tollebeek en Tom Verschaffel het boek ‘De vreugden van Houssaye: apologie van de historische interesse’. Het leek wel voor mij geschreven. Het historisch onderzoek kon en mocht ook een diepe vreugde teweeg brengen. Vooral het concept van de historische sensatie, een onmiddellijk zintuiglijk contact met het verleden, eerder geformuleerd door Johan Huizinga, werd uitgediept. De historische sensatie volgens Huizinga is een zeldzaam extatisch moment, zoals de esthetische ervaring, ’un moment de grâce’. De vreugden van Houssaye zijn mij bijven achtervolgen en zou ik nu, in het kader van mijn doctoraat in de kunsten, kunnen herformuleren tot de vreugden van ‘artistic (practice) based historical research’.
In beeld: mijn favoriete studieplek en voornaamste biotoop voor de volgende maanden. De bibliotheek van de Academia Belgica in Rome. Hier vind ik het subliem en vreugdevol evenwicht tussen sensorieel onderzoek, lezen, noteren en tekenen.
De resultaten zullen te zien zijn tijdens mijn presentatie en doctoraatsverdediging, eind 2019 in het Museum Dhondt-Dhaenens in Deurle.
In 1992 publiceerden Jo Tollebeek en Tom Verschaffel het boek ‘De vreugden van Houssaye: apologie van de historische interesse’. Het leek wel voor mij geschreven. Het historisch onderzoek kon en mocht ook een diepe vreugde teweeg brengen. Vooral het concept van de historische sensatie, een onmiddellijk zintuiglijk contact met het verleden, eerder geformuleerd door Johan Huizinga, werd uitgediept. De historische sensatie volgens Huizinga is een zeldzaam extatisch moment, zoals de esthetische ervaring, ’un moment de grâce’. De vreugden van Houssaye zijn mij bijven achtervolgen en zou ik nu, in het kader van mijn doctoraat in de kunsten, kunnen herformuleren tot de vreugden van ‘artistic (practice) based historical research’.
In beeld: mijn favoriete studieplek en voornaamste biotoop voor de volgende maanden. De bibliotheek van de Academia Belgica in Rome. Hier vind ik het subliem en vreugdevol evenwicht tussen sensorieel onderzoek, lezen, noteren en tekenen.
De resultaten zullen te zien zijn tijdens mijn presentatie en doctoraatsverdediging, eind 2019 in het Museum Dhondt-Dhaenens in Deurle.
29.9.2018
Alleen het klateren van een straaltje water in het leeuwenbassin in de kloosterhof van de Santi Quattro Coronati. Een septemberzaterdag in Rome met Koen Peeters. Onwezenlijk stil is het hier. De tijd glijdt als een langzame schaduw over de mozaïekvloeren. Het kwik stijgt tot 27 graden. Het is één van de etappes op onze lange wandeling van het Heilige Hout, de Heilige Doornen en Nagels, de Heilige Wijsvinger van San Tommaso in de Santa Croce in Gerusalemme tot de onwezenlijke parafernalia van Elisabeth Canori Mora in de San Carlino alle Quattro Fontane.
We zetten ons studiewerk dat we twee jaar lang hebben gevoerd in Oostende verder, onder een ander gesternte en een andere inspiratie: de pijnbomen van Rome. Ottorino Respighi is nooit veraf.
Alleen het klateren van een straaltje water in het leeuwenbassin in de kloosterhof van de Santi Quattro Coronati. Een septemberzaterdag in Rome met Koen Peeters. Onwezenlijk stil is het hier. De tijd glijdt als een langzame schaduw over de mozaïekvloeren. Het kwik stijgt tot 27 graden. Het is één van de etappes op onze lange wandeling van het Heilige Hout, de Heilige Doornen en Nagels, de Heilige Wijsvinger van San Tommaso in de Santa Croce in Gerusalemme tot de onwezenlijke parafernalia van Elisabeth Canori Mora in de San Carlino alle Quattro Fontane.
We zetten ons studiewerk dat we twee jaar lang hebben gevoerd in Oostende verder, onder een ander gesternte en een andere inspiratie: de pijnbomen van Rome. Ottorino Respighi is nooit veraf.
18.6.2018
Eeuwig zomer
Een kleine geschiedenis van een postkaart, 114 jaar geleden verstuurd door een onbekende vanuit Waulsort naar mademoiselle Linden, Hôtel Britannique, rue St Joseph 52 in Oostende (het moet ongetwijfeld de Jozef II straat zijn en dat heeft de postbode zeker geweten). De kaart is gepost op 9 januari 1904, een dag voor het overlijden van de schilder Jean-Louis Gérôme, geboren in 1824 en één van de meest verbluffende Franse historieschilders. Hij schilderde onder andere Napoleon in Egypte of de dood van Julius Caesar.
Hoe oud zou juffrouw Linden geweest zijn bij ontvangst van de kaart? Achttien of iets ouder? Veel kans dat ze nog twee wereldoorlogen moet doormaken. Ik kocht de kaart van een antiquair in Auvelais, die zich heeft geamuseerd om op de achterzijde een hele reeks onbegrijpelijke codes in potlood toe te voegen. En nog meer heeft hij zich vermaakt met de envelop vol te plakken met een collectie uitgeknipte oude postzegels, die de postbeambte met veel ijver heeft afgestempeld, zodat er zeker geen enkele door de geadresseerde zou kunnen hergebruikt worden. Op de postkaart staan de villa’s in Waulsort. De derde van links is de Villa des Roses. De foto is gemaakt in een zomer. De bomen staan er groen bij en het raam van mijn toekomstige slaapkamer is geopend.
Eeuwig zomer
Een kleine geschiedenis van een postkaart, 114 jaar geleden verstuurd door een onbekende vanuit Waulsort naar mademoiselle Linden, Hôtel Britannique, rue St Joseph 52 in Oostende (het moet ongetwijfeld de Jozef II straat zijn en dat heeft de postbode zeker geweten). De kaart is gepost op 9 januari 1904, een dag voor het overlijden van de schilder Jean-Louis Gérôme, geboren in 1824 en één van de meest verbluffende Franse historieschilders. Hij schilderde onder andere Napoleon in Egypte of de dood van Julius Caesar.
Hoe oud zou juffrouw Linden geweest zijn bij ontvangst van de kaart? Achttien of iets ouder? Veel kans dat ze nog twee wereldoorlogen moet doormaken. Ik kocht de kaart van een antiquair in Auvelais, die zich heeft geamuseerd om op de achterzijde een hele reeks onbegrijpelijke codes in potlood toe te voegen. En nog meer heeft hij zich vermaakt met de envelop vol te plakken met een collectie uitgeknipte oude postzegels, die de postbeambte met veel ijver heeft afgestempeld, zodat er zeker geen enkele door de geadresseerde zou kunnen hergebruikt worden. Op de postkaart staan de villa’s in Waulsort. De derde van links is de Villa des Roses. De foto is gemaakt in een zomer. De bomen staan er groen bij en het raam van mijn toekomstige slaapkamer is geopend.
13.6.2018
Het Belgisch surrealisme telt twee opmerkelijke vrouwelijke schilders, Jane Graverol (1905-1984) en Rachel Baes (1912-1983). Dit schilderij van de jonge Rachel is nog helemaal in de academische traditie van haar vader Emile Baes en heeft een tragische geschiedenis. Op de achterkant staat twee keer ‘pour Joris van Severen’ geschreven. Het is een cadeau geweest voor haar minnaar Joris Van Severen, stichter en leider van het Verdinaso. Zij waren een droomkoppel in het culturele leven van vlak voor de oorlog. Hij werd gearresteerd in Brugge op 10 mei 1940 en 10 dagen later in Abbeville geëxecuteerd. Rachel is lang in het ongewisse geweest over het lot van haar geliefde. Wanneer ze de waarheid verneemt, stort ze in. Ligt daar de oorsprong van haar bizarre surrealistische dromen?
De weg die het werk heeft afgelegd van de woning van Van Severen tot de veiling waar ik het heb gekocht is mij onbekend. Het wordt nu samen met negen andere werken uit mijn collectie op 19 juni bij Bernaerts geveild. Zij dienen om mijn project (atelier Broucke en kunstenaarsresidentie) in Waulsort te ondersteunen.
Het Belgisch surrealisme telt twee opmerkelijke vrouwelijke schilders, Jane Graverol (1905-1984) en Rachel Baes (1912-1983). Dit schilderij van de jonge Rachel is nog helemaal in de academische traditie van haar vader Emile Baes en heeft een tragische geschiedenis. Op de achterkant staat twee keer ‘pour Joris van Severen’ geschreven. Het is een cadeau geweest voor haar minnaar Joris Van Severen, stichter en leider van het Verdinaso. Zij waren een droomkoppel in het culturele leven van vlak voor de oorlog. Hij werd gearresteerd in Brugge op 10 mei 1940 en 10 dagen later in Abbeville geëxecuteerd. Rachel is lang in het ongewisse geweest over het lot van haar geliefde. Wanneer ze de waarheid verneemt, stort ze in. Ligt daar de oorsprong van haar bizarre surrealistische dromen?
De weg die het werk heeft afgelegd van de woning van Van Severen tot de veiling waar ik het heb gekocht is mij onbekend. Het wordt nu samen met negen andere werken uit mijn collectie op 19 juni bij Bernaerts geveild. Zij dienen om mijn project (atelier Broucke en kunstenaarsresidentie) in Waulsort te ondersteunen.
11.6.2018
Dit schilderij van Isidoor Opsomer stelt mogelijk de haven van Katwijk voor. Hij verbleef tijdens de eerste wereldoorlog in Nederland, na een korte omweg langs Engeland en op verzoek van de Belgische regering om hier tentoonstellingen te organiseren. Ik hoorde onlangs een sterk verhaal uit de oorlog 1940-45, toen hij reeds als oudere man directeur was van de Koninklijke Academie en het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen. Eén van de studenten was lid geworden van een fascistische organisatie en stond in de gang opgesteld in zwart kostuum, koppelriem en pistool. Toen Opsomer langskwam sommeerde hij de student om maar braafjes naar zijn klas te gaan en te beginnen werken. De autoriteit van de kunst woog zwaarder dan de autoriteit van het wapen.
Dit werk samen met negen andere werken uit mijn collectie worden op 19 juni bij Bernaerts geveild. Zij dienen om mijn project (atelier Broucke en kunstenaarsresidentie) in Waulsort te ondersteunen.
Dit schilderij van Isidoor Opsomer stelt mogelijk de haven van Katwijk voor. Hij verbleef tijdens de eerste wereldoorlog in Nederland, na een korte omweg langs Engeland en op verzoek van de Belgische regering om hier tentoonstellingen te organiseren. Ik hoorde onlangs een sterk verhaal uit de oorlog 1940-45, toen hij reeds als oudere man directeur was van de Koninklijke Academie en het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen. Eén van de studenten was lid geworden van een fascistische organisatie en stond in de gang opgesteld in zwart kostuum, koppelriem en pistool. Toen Opsomer langskwam sommeerde hij de student om maar braafjes naar zijn klas te gaan en te beginnen werken. De autoriteit van de kunst woog zwaarder dan de autoriteit van het wapen.
Dit werk samen met negen andere werken uit mijn collectie worden op 19 juni bij Bernaerts geveild. Zij dienen om mijn project (atelier Broucke en kunstenaarsresidentie) in Waulsort te ondersteunen.
10.6.2018
De onovertroffen Koen Broos maakt een foto van de schrijvers, medewerkers en vrienden die bijdroegen aan het speciale nummer van DWB ‘Kamer in Oostende'. Tussen de voorstelling in Vrijstaat O en de wandeling naar Brasserie Albert in het Thermae Palace. Als een schitterende re-enactment van de weekends eind jaren 1940 begin 1950 waarop Gaston Duribreux alle schrijvers van 'Dietsche Warande & Belfort' ontving in zijn Hôtel du Parc in Mariakerke.
(foto: Sigrid Geldhof)
De onovertroffen Koen Broos maakt een foto van de schrijvers, medewerkers en vrienden die bijdroegen aan het speciale nummer van DWB ‘Kamer in Oostende'. Tussen de voorstelling in Vrijstaat O en de wandeling naar Brasserie Albert in het Thermae Palace. Als een schitterende re-enactment van de weekends eind jaren 1940 begin 1950 waarop Gaston Duribreux alle schrijvers van 'Dietsche Warande & Belfort' ontving in zijn Hôtel du Parc in Mariakerke.
(foto: Sigrid Geldhof)
19.5.2018
Begonnen! Bibliotheek doctoraat (BIB DOC) is ingepakt. Volgen nog: bibliotheek S.M.A.K., bibliotheek essentieel, bibliotheek secundair, bibliotheek kunst, bibliotheek muziek, bibliotheek tijdschriften, bibliotheek boven. Eind juni organiseer ik een weggeefdag met de dubbele exemplaren en de boeken die ik niet meer nodig heb.
Begonnen! Bibliotheek doctoraat (BIB DOC) is ingepakt. Volgen nog: bibliotheek S.M.A.K., bibliotheek essentieel, bibliotheek secundair, bibliotheek kunst, bibliotheek muziek, bibliotheek tijdschriften, bibliotheek boven. Eind juni organiseer ik een weggeefdag met de dubbele exemplaren en de boeken die ik niet meer nodig heb.
9.3.2018
Een gesprek met Alicja Gescinska over bomen en historische energie, over wandelen, tekenen en de aanraking als onderzoeksmethoden, ter voorbereiding van de inleiding bij mijn tentoonstelling ‘De ondraaglijke vreugde van de beelden, Het herbarium van het slagveld’, De Garage, ruimte voor actuele kunst, Mechelen, zaterdag 24 maart 2018 om 20u30.
(foto: Timoti Vandebriel)
Een gesprek met Alicja Gescinska over bomen en historische energie, over wandelen, tekenen en de aanraking als onderzoeksmethoden, ter voorbereiding van de inleiding bij mijn tentoonstelling ‘De ondraaglijke vreugde van de beelden, Het herbarium van het slagveld’, De Garage, ruimte voor actuele kunst, Mechelen, zaterdag 24 maart 2018 om 20u30.
(foto: Timoti Vandebriel)
3.1.2018
‘Als ik schilder, is het nooit voor lang. Ik werk in dunne, transparante laagjes die moeten drogen, en dat duurt langer dan het schilderen zelf. Ik pauzeer veel, speel muziek, loop in de tuin en snoei wat rozen. Soms ga ik even liggen, of mediteer. Inspiratie komt door in de wereld rond te lopen. Ik werk met Koen Peeters aan een project in Oostende, we praten en wandelen er met mensen. Samen kijken, elkaar attent maken op dingen, fotograferen, noteren, zo ontwikkelt zich iets. Ik heb dus al een idee voor ik begin te schilderen, maar bij een geslaagd werk gebeurt er onderweg nog iets. Dat is een heilig moment. Daarom zijn die rustmomenten een integraal onderdeel van het schilderen.’
Het atelier, in Knack Weekend 3.1.2017, tekst: Nathalie Le Blanc, foto: Marleen Daniëls, op de bank: Jelle Van Riet.
‘Als ik schilder, is het nooit voor lang. Ik werk in dunne, transparante laagjes die moeten drogen, en dat duurt langer dan het schilderen zelf. Ik pauzeer veel, speel muziek, loop in de tuin en snoei wat rozen. Soms ga ik even liggen, of mediteer. Inspiratie komt door in de wereld rond te lopen. Ik werk met Koen Peeters aan een project in Oostende, we praten en wandelen er met mensen. Samen kijken, elkaar attent maken op dingen, fotograferen, noteren, zo ontwikkelt zich iets. Ik heb dus al een idee voor ik begin te schilderen, maar bij een geslaagd werk gebeurt er onderweg nog iets. Dat is een heilig moment. Daarom zijn die rustmomenten een integraal onderdeel van het schilderen.’
Het atelier, in Knack Weekend 3.1.2017, tekst: Nathalie Le Blanc, foto: Marleen Daniëls, op de bank: Jelle Van Riet.
11.12.2017
Oostende (vrijdag, 8 december) als decor van een zoektocht naar de sporen van de onfortuinlijke architect Gaston Eysselinck. Met Koen Peeters, Charlotte Van den Broeck en Koen Van Synghel ging het van de Grote Post naar de Kemmelbergstraat, de daken van de Venetiaanse Gaanderijen, Steensedijk, Acacialaan en strandden we uiteindelijk in de Stuiverstraat. Hier kwamen we, juist voor het vallen van de nacht, tot de bevinding dat het laatste en volstrekt compromisloze monument van Eysselinck de grafsteen van Georgettes Troy is. (met dank aan Stefan Tanghe, Bob Sinnaeve, Dirk Beirens, Martine Meire en Virginie Michils)
Oostende (vrijdag, 8 december) als decor van een zoektocht naar de sporen van de onfortuinlijke architect Gaston Eysselinck. Met Koen Peeters, Charlotte Van den Broeck en Koen Van Synghel ging het van de Grote Post naar de Kemmelbergstraat, de daken van de Venetiaanse Gaanderijen, Steensedijk, Acacialaan en strandden we uiteindelijk in de Stuiverstraat. Hier kwamen we, juist voor het vallen van de nacht, tot de bevinding dat het laatste en volstrekt compromisloze monument van Eysselinck de grafsteen van Georgettes Troy is. (met dank aan Stefan Tanghe, Bob Sinnaeve, Dirk Beirens, Martine Meire en Virginie Michils)
7.11.2017
Op pagina 109 van zijn boek ‘Aan zee, Taferelen uit de kinderjaren’ schrijft Eric De Kuyper: ‘Nog ouder was madame De Been, die op de tussenverdieping woonde en de eigenares was van het huis. Was zijn tante een amateur-fee, dan was zij de hoogst begaafde, professionele tovenares. Zij maakte uiterst zonderlinge kunstwerken. (…)’ Ik verslond de boeken van De Kuyper als student geschiedenis ergens in de jaren ‘80, was gefascineerd door zijn unieke herinneringsarbeid en vermoedde dat het hier om mijn overgrootmoeder ging. Drie fascinerende bladzijden over een oude dame die haar dagen doorbracht met het beplakken van ordinaire vazen en borden met postzegels, beschilderen en vernissen hiervan tot ze Chinese antieke stukken leken, het vervaardigen van Madonna’s onder stolpen en het verzorgen van haar Engelse rozen. Gisteren konden Koen Peeters en ikzelf in het kader van ons ‘Kamer in Oostende’-project een aantal van die stukken bewonderen bij een familielid. Nadien wandelden we met Eric De Kuyper langs de plek zelf, Square Clémentine (lees de auteur over het naast elkaar bestaan van Franse en Nederlandse straatnamen in Oostende). De gesprekken wapperden verder uit naar het stratenplan van de stad, de syntaxis van de herinnering, het begrip 'nostalgia', de vele rijke personages in zijn boeken, Léon Spilliaert, film, toerisme en de altijd aanwezige zee.
Op pagina 109 van zijn boek ‘Aan zee, Taferelen uit de kinderjaren’ schrijft Eric De Kuyper: ‘Nog ouder was madame De Been, die op de tussenverdieping woonde en de eigenares was van het huis. Was zijn tante een amateur-fee, dan was zij de hoogst begaafde, professionele tovenares. Zij maakte uiterst zonderlinge kunstwerken. (…)’ Ik verslond de boeken van De Kuyper als student geschiedenis ergens in de jaren ‘80, was gefascineerd door zijn unieke herinneringsarbeid en vermoedde dat het hier om mijn overgrootmoeder ging. Drie fascinerende bladzijden over een oude dame die haar dagen doorbracht met het beplakken van ordinaire vazen en borden met postzegels, beschilderen en vernissen hiervan tot ze Chinese antieke stukken leken, het vervaardigen van Madonna’s onder stolpen en het verzorgen van haar Engelse rozen. Gisteren konden Koen Peeters en ikzelf in het kader van ons ‘Kamer in Oostende’-project een aantal van die stukken bewonderen bij een familielid. Nadien wandelden we met Eric De Kuyper langs de plek zelf, Square Clémentine (lees de auteur over het naast elkaar bestaan van Franse en Nederlandse straatnamen in Oostende). De gesprekken wapperden verder uit naar het stratenplan van de stad, de syntaxis van de herinnering, het begrip 'nostalgia', de vele rijke personages in zijn boeken, Léon Spilliaert, film, toerisme en de altijd aanwezige zee.
12.10.2017
Zaterdag zijn we met Atelier Broucke aanwezig op de Antwerp Academy Art Book Fair en zullen hier de gloednieuwe uitgave ‘Manen en Laarzen’ (met Musea Turnhout en de Warande) presenteren, evenals de volledig set (18-1) van het tijdschrift Images/Images.
‘Smaller artists periodicals of interest are Images/Images and Tekst/Tekst, both series founded in 1997 by the artist Koen Broucke and the architect Thierry Lagrange. They compiled existing and newly written texts and mostly found images, arranged around certain themes such as wolves or ruins, or lending their pages to the verbal and visual work of Broucke. The compact booklets, some of them only texts, other only images and some a mixture of both, continued to appear until 2007.’
Johan Pas, Artists' Publications: The Belgian Contribution, 2017, p. 181-185.
https://www.aaartbookfair.be
Zaterdag zijn we met Atelier Broucke aanwezig op de Antwerp Academy Art Book Fair en zullen hier de gloednieuwe uitgave ‘Manen en Laarzen’ (met Musea Turnhout en de Warande) presenteren, evenals de volledig set (18-1) van het tijdschrift Images/Images.
‘Smaller artists periodicals of interest are Images/Images and Tekst/Tekst, both series founded in 1997 by the artist Koen Broucke and the architect Thierry Lagrange. They compiled existing and newly written texts and mostly found images, arranged around certain themes such as wolves or ruins, or lending their pages to the verbal and visual work of Broucke. The compact booklets, some of them only texts, other only images and some a mixture of both, continued to appear until 2007.’
Johan Pas, Artists' Publications: The Belgian Contribution, 2017, p. 181-185.
https://www.aaartbookfair.be
25.9.2017
De eendenjachtkamer
Wij zitten in De Grote Post in Oostende: stadsgids Dirk Beirens, schrijver Koen Peeters en ikzelf, schilder. Na een intensieve briefing over het doen en laten van de jonge Hugo Claus in deze stad, zoeken we ons een weg doorheen de regenbuien naar de Albert I-Promenade waar vroeger het Hôtel de Londres stond en zich nu gelijkvloers brasserie Melody bevindt. Hier laat onze gids ons achter. De deur staat open. Wij glippen naar binnen en nemen de lift naar de hoogste verdieping, waar alle appartementen gesloten zijn. Aanbellen haalt niets uit. Een hels geluid van drilboren en hamers dreunt door het gebouw. We dalen de trap af. De minuterie springt af en in het donker lijkt het alsof we elke moment op een stuk opengebroken trap zullen stuiten en in de diepte duikelen. Een verdieping lager treffen we opnieuw een geopende deur aan van een appartement waar daadwerkelijk gewerkt wordt. We lopen ongemerkt naar binnen en maken een paar foto’s. Dat uitzicht over de Noordzee: het uitzicht van de jonge Claus op de exacte plaats waar hij ‘De eendenjacht’ (de latere ‘De Metsiers') schreef. Een jaar voor de dood van James Ensor en gedurende de periode waarin het kind Eric De Kuyper een paar honderd meter verder zijn ingewikkelde strandspelen verzint. ‘De eerste jaren na de oorlog waren de huizen langs de Zeedijk bijna alle dichtgetimmerd. Ze waren ofwel totaal verwoest, of stonden leeg en waren onbewoond. Maar ieder jaar gingen ze weer meer tekenen van leven vertonen: er kwamen hotels, restaurants, terrasjes.’ (Aan Zee, 1988) Nadien bekijk ik de foto van Peeters aan het raam. Dan pas merk ik hoe die door het toeval gestructureerd is. De figuur en de zee zijn onscherp. De voorbijvliegende meeuwen (symbool voor de onsterfelijke ziel; Claus?), waarin de meeste beweging zit, zijn scherp.
De eendenjachtkamer
Wij zitten in De Grote Post in Oostende: stadsgids Dirk Beirens, schrijver Koen Peeters en ikzelf, schilder. Na een intensieve briefing over het doen en laten van de jonge Hugo Claus in deze stad, zoeken we ons een weg doorheen de regenbuien naar de Albert I-Promenade waar vroeger het Hôtel de Londres stond en zich nu gelijkvloers brasserie Melody bevindt. Hier laat onze gids ons achter. De deur staat open. Wij glippen naar binnen en nemen de lift naar de hoogste verdieping, waar alle appartementen gesloten zijn. Aanbellen haalt niets uit. Een hels geluid van drilboren en hamers dreunt door het gebouw. We dalen de trap af. De minuterie springt af en in het donker lijkt het alsof we elke moment op een stuk opengebroken trap zullen stuiten en in de diepte duikelen. Een verdieping lager treffen we opnieuw een geopende deur aan van een appartement waar daadwerkelijk gewerkt wordt. We lopen ongemerkt naar binnen en maken een paar foto’s. Dat uitzicht over de Noordzee: het uitzicht van de jonge Claus op de exacte plaats waar hij ‘De eendenjacht’ (de latere ‘De Metsiers') schreef. Een jaar voor de dood van James Ensor en gedurende de periode waarin het kind Eric De Kuyper een paar honderd meter verder zijn ingewikkelde strandspelen verzint. ‘De eerste jaren na de oorlog waren de huizen langs de Zeedijk bijna alle dichtgetimmerd. Ze waren ofwel totaal verwoest, of stonden leeg en waren onbewoond. Maar ieder jaar gingen ze weer meer tekenen van leven vertonen: er kwamen hotels, restaurants, terrasjes.’ (Aan Zee, 1988) Nadien bekijk ik de foto van Peeters aan het raam. Dan pas merk ik hoe die door het toeval gestructureerd is. De figuur en de zee zijn onscherp. De voorbijvliegende meeuwen (symbool voor de onsterfelijke ziel; Claus?), waarin de meeste beweging zit, zijn scherp.
10.9.2017
In hoeveel momenten kan je tegelijkertijd zijn? Dit is een herinnering aan augustus 2017. Ik zit te wachten op Heleen aan de ingang van de Antwerpse Zoo en lees nog eens de eerste pagina’s van ‘Austerlitz’ van W.G. Sebald (een boek dat mij herhaaldelijk en zonder goed te weten waarom -is het de melancholische toonzetting?- koude rillingen bezorgt). Ik ben vergeten wanneer ik het boek voor het eerst heb gelezen. Eigenlijk wilde ik er vandaag bij wijze van ritueel opnieuw in beginnen in het stationsbuffet, waar de roman aanvangt, of althans in de identieke vroegere wachtzaal (Salle des pas perdus) aan de overkant van de trappenhal. Maar omwille van het licht en de nogal surrealistische sfeer (reuzenrad op het Astridplein en een gesloten militair voertuig voor de bombastische gevel van het station) verkies ik om buiten te wachten. En dan lees ik -wat ik totaal vergeten was- dat Sebald eerst de dierentuin bezoekt en vooral gefascineerd geraakt door het Nocturama en nadien zelfs herinneringen aan deze plek en het station door elkaar haalt, de stationshal in zijn geheugen ziet als een denkbeeldige verlenging van de Zoo. Dit verhaal speelt zich af in 1967, is opgeschreven in de jaren ’90 en postuum verschenen. Ik maak nu, augustus 2017, enkele snapshots als inspiratie om in een nog onbekende toekomst een portret te schilderen. Dit duurt hooguit tien minuten. Nadien drinken we koffie en water op het terras van Café Hulstkamp waar een prettig en in de tijd hinkend gesprek ontstaat. In gedachten word ik teruggeworpen naar oktober 2013 en mei 2014. Ik zit hier met Koen Peeters, Peter Holvoet-Hanssen en Pascal Verbeken. Hulstkamp is tweemaal ons vertrekpunt naar Miavoye, waar Paul Van Ostaijen op 18 maart 1928 in een sanatorium is overleden. Van Ostaijen frequenteerde dit etablissement in de jaren ’10 van vorige eeuw. Maurice Gilliams is helemaal onder de indruk en beschrijft de dichter die ’s nachts rondwaart op de Keyserlei als ‘Orpheus in biedermeierkostuum’. In de roman ’Wil’ van Jeroen Olyslaegers is Hulstkamp de plek waar “nu moffen jonge vrouwen van hier trakteren in de hoop tussen hun dijen te kunnen geraken… Godmiljaar, waarom nu juist daar, in dat café? Het is als een rochel in het gezicht van de Muze.’ We zijn in 1942.
Sebald: ’Die dag sprak Austerlitz (…) nog lang over de sporen van pijn die in talloze fijne lijntjes door de geschiedenis heen lopen zoals hij zei te weten.’ (p.17)
‘(…) Ik heb dan het gevoel dat alle momenten van ons leven zich in één ruimte bevinden, dat de toekomstige gebeurtenissen al bestaan en alleen maar wachten tot wij er eindelijk in binnengaan, zoals we, gehoor gevend aan een eenmaal aangenomen uitnodiging, op een bepaald uur bij een bepaald huis arriveren. En zou het niet denkbaar zijn, vervolgde Austerlitz, dat wij ook in het verleden, in dat wat al geweest is en grotendeels uitgewist, afspraken hebben en daar plaatsen en personen moeten opzoeken die, als het ware aan gene zijde van de tijd, met ons in verband staan?’ (p. 289)
In hoeveel momenten kan je tegelijkertijd zijn? Dit is een herinnering aan augustus 2017. Ik zit te wachten op Heleen aan de ingang van de Antwerpse Zoo en lees nog eens de eerste pagina’s van ‘Austerlitz’ van W.G. Sebald (een boek dat mij herhaaldelijk en zonder goed te weten waarom -is het de melancholische toonzetting?- koude rillingen bezorgt). Ik ben vergeten wanneer ik het boek voor het eerst heb gelezen. Eigenlijk wilde ik er vandaag bij wijze van ritueel opnieuw in beginnen in het stationsbuffet, waar de roman aanvangt, of althans in de identieke vroegere wachtzaal (Salle des pas perdus) aan de overkant van de trappenhal. Maar omwille van het licht en de nogal surrealistische sfeer (reuzenrad op het Astridplein en een gesloten militair voertuig voor de bombastische gevel van het station) verkies ik om buiten te wachten. En dan lees ik -wat ik totaal vergeten was- dat Sebald eerst de dierentuin bezoekt en vooral gefascineerd geraakt door het Nocturama en nadien zelfs herinneringen aan deze plek en het station door elkaar haalt, de stationshal in zijn geheugen ziet als een denkbeeldige verlenging van de Zoo. Dit verhaal speelt zich af in 1967, is opgeschreven in de jaren ’90 en postuum verschenen. Ik maak nu, augustus 2017, enkele snapshots als inspiratie om in een nog onbekende toekomst een portret te schilderen. Dit duurt hooguit tien minuten. Nadien drinken we koffie en water op het terras van Café Hulstkamp waar een prettig en in de tijd hinkend gesprek ontstaat. In gedachten word ik teruggeworpen naar oktober 2013 en mei 2014. Ik zit hier met Koen Peeters, Peter Holvoet-Hanssen en Pascal Verbeken. Hulstkamp is tweemaal ons vertrekpunt naar Miavoye, waar Paul Van Ostaijen op 18 maart 1928 in een sanatorium is overleden. Van Ostaijen frequenteerde dit etablissement in de jaren ’10 van vorige eeuw. Maurice Gilliams is helemaal onder de indruk en beschrijft de dichter die ’s nachts rondwaart op de Keyserlei als ‘Orpheus in biedermeierkostuum’. In de roman ’Wil’ van Jeroen Olyslaegers is Hulstkamp de plek waar “nu moffen jonge vrouwen van hier trakteren in de hoop tussen hun dijen te kunnen geraken… Godmiljaar, waarom nu juist daar, in dat café? Het is als een rochel in het gezicht van de Muze.’ We zijn in 1942.
Sebald: ’Die dag sprak Austerlitz (…) nog lang over de sporen van pijn die in talloze fijne lijntjes door de geschiedenis heen lopen zoals hij zei te weten.’ (p.17)
‘(…) Ik heb dan het gevoel dat alle momenten van ons leven zich in één ruimte bevinden, dat de toekomstige gebeurtenissen al bestaan en alleen maar wachten tot wij er eindelijk in binnengaan, zoals we, gehoor gevend aan een eenmaal aangenomen uitnodiging, op een bepaald uur bij een bepaald huis arriveren. En zou het niet denkbaar zijn, vervolgde Austerlitz, dat wij ook in het verleden, in dat wat al geweest is en grotendeels uitgewist, afspraken hebben en daar plaatsen en personen moeten opzoeken die, als het ware aan gene zijde van de tijd, met ons in verband staan?’ (p. 289)
10.8.2017
Statues are much more beautiful when it's raining.
Ernest Wijnants, In honor of Queen Astrid, Nachtegaalpark Antwerp.
Statues are much more beautiful when it's raining.
Ernest Wijnants, In honor of Queen Astrid, Nachtegaalpark Antwerp.
25.7.2017
Schrijver onderzoekt schilder. Schilder onderzoekt schrijver. Koen Peeters filmde het moment waarop ik de derde laag verf aanbreng in een handenstudie. Ik fotografeerde hem met notitieboekje in de Vuurtorenwijk. Beide documenten zijn gemaakt naar aanleiding van ons ‘Kamer in Oostende’ project. ‘Elke maand komen schrijver Koen Peeters en schilder Koen Broucke twee dagen naar Oostende. Sinds een jaar al, telkens 2 dagen. Hun plan: met zoveel mogelijk mensen praten, van ’s morgens tot ’s avonds, in hun huis en in de straten van Oostende. Zo willen ze de grote en de kleine geschiedenis oproepen, zelfs terug opvoeren. In Kaap brengen ze vanaf november dit jaar alvast verslag uit. Ze hebben het over piano’s, de zee, Ensor en de vrouwen, fetisjen, vriendschap, de laatste jaren van dichter Paul Snoek. Hun verhaal is gevoelig, ironisch, en zelfs leerrijk. En ze brengen een ouderwetse diamontage mee.’ https://www.kaap.be/programma/broodje_kaap
Schrijver onderzoekt schilder. Schilder onderzoekt schrijver. Koen Peeters filmde het moment waarop ik de derde laag verf aanbreng in een handenstudie. Ik fotografeerde hem met notitieboekje in de Vuurtorenwijk. Beide documenten zijn gemaakt naar aanleiding van ons ‘Kamer in Oostende’ project. ‘Elke maand komen schrijver Koen Peeters en schilder Koen Broucke twee dagen naar Oostende. Sinds een jaar al, telkens 2 dagen. Hun plan: met zoveel mogelijk mensen praten, van ’s morgens tot ’s avonds, in hun huis en in de straten van Oostende. Zo willen ze de grote en de kleine geschiedenis oproepen, zelfs terug opvoeren. In Kaap brengen ze vanaf november dit jaar alvast verslag uit. Ze hebben het over piano’s, de zee, Ensor en de vrouwen, fetisjen, vriendschap, de laatste jaren van dichter Paul Snoek. Hun verhaal is gevoelig, ironisch, en zelfs leerrijk. En ze brengen een ouderwetse diamontage mee.’ https://www.kaap.be/programma/broodje_kaap
17.7.2017
10.7.2017
Sviatoslav Richter: (...) though everything was topsy-turvy. She (Maria Yudina) played Bach during the war, the B-flat minor prelude... (singing) fast and fortissimo (singing). Backstage, Neuhaus asked her: "Why do you play that so forcefully?"
Yudina : "Well, we are at war!”
quote from: Bruno Monsaingeon, Richter, the Enigma, 1998.
image: Koen Broucke, Martha, acrylic on paper on canvas, 2010.
Sviatoslav Richter: (...) though everything was topsy-turvy. She (Maria Yudina) played Bach during the war, the B-flat minor prelude... (singing) fast and fortissimo (singing). Backstage, Neuhaus asked her: "Why do you play that so forcefully?"
Yudina : "Well, we are at war!”
quote from: Bruno Monsaingeon, Richter, the Enigma, 1998.
image: Koen Broucke, Martha, acrylic on paper on canvas, 2010.
10.7.2017
Zondagnamiddag, wandeling langs de Leie met dierbare vrienden.
Zondagnamiddag, wandeling langs de Leie met dierbare vrienden.
27.6.2017
'Without walking, I would be dead, and my profession, which I love passionately, would be destroyed. Also, without walking and gathering reports, I would not be able to render one single further report, or the tiniest of essays, let alone a real, long story. Without walking, I would not be able to make any observations or any studies at all. (…) On a lovely and far-wandering walk a thousand usable und useful thoughts occur to me.'
Robert Walser, The Walk.
'Without walking, I would be dead, and my profession, which I love passionately, would be destroyed. Also, without walking and gathering reports, I would not be able to render one single further report, or the tiniest of essays, let alone a real, long story. Without walking, I would not be able to make any observations or any studies at all. (…) On a lovely and far-wandering walk a thousand usable und useful thoughts occur to me.'
Robert Walser, The Walk.
15.6.2017
Ik schilderde drie keer Bagdad. Een eerste keer in de vroege jaren negentig toen ik in Rome in de Academia Belgica aan een klein televisiescherm gekluisterd zat naar aanleiding van de bombardementen op Bagdad en de fluorescerend groene beelden van flitsende projectielen en ‘precisie’ ontploffingen. Ik maakte een tweede reeks in 2005 naar aanleiding van nieuwe bombardementen als voorbereiding van het Amerikaanse-Britse grondoffensief (2003). En tenslotte schilderde ik Bagdad in de winter van 2016-17 voor mijn tentoonstelling ‘Mental Journey to the Middle East’ in Pedrami Gallery in Antwerpen. Hier ging ik uit van oude lithografieën en postkaarten van voor de (Golf)oorlogen, waarin de schoonheid van de stad oogverblindend en ongeschonden was. Aan de laag schoonheid voegde ik de laag van het vuur en de vernieling toe, en tenslotte opnieuw een laag van schoonheid, hoop en reconstructie.
Beeld: Bagdad, 2016, acryl op doek, 24 x 30 cm, privéverzameling.
Ik schilderde drie keer Bagdad. Een eerste keer in de vroege jaren negentig toen ik in Rome in de Academia Belgica aan een klein televisiescherm gekluisterd zat naar aanleiding van de bombardementen op Bagdad en de fluorescerend groene beelden van flitsende projectielen en ‘precisie’ ontploffingen. Ik maakte een tweede reeks in 2005 naar aanleiding van nieuwe bombardementen als voorbereiding van het Amerikaanse-Britse grondoffensief (2003). En tenslotte schilderde ik Bagdad in de winter van 2016-17 voor mijn tentoonstelling ‘Mental Journey to the Middle East’ in Pedrami Gallery in Antwerpen. Hier ging ik uit van oude lithografieën en postkaarten van voor de (Golf)oorlogen, waarin de schoonheid van de stad oogverblindend en ongeschonden was. Aan de laag schoonheid voegde ik de laag van het vuur en de vernieling toe, en tenslotte opnieuw een laag van schoonheid, hoop en reconstructie.
Beeld: Bagdad, 2016, acryl op doek, 24 x 30 cm, privéverzameling.
18.5.2017
Wat kom je allemaal tegen op een slagveld? Bijvoorbeeld op de Tielenheide, de plek waar de Slag bij Turnhout in 1597 werd uitgevochten. Waar de Nederlandse cavalerie onder leiding van Maurits van Nassau, het Spaanse leger (een bende huurlingen uit alle uithoeken van het continent) incluis hun commandant Graaf Varax onder de voet liep. Een militaire basis, betonvlaktes, vennen, wegen, verkavelingen, dichte dennenbossen, met hierin verkommerde weekendverblijven, kleine weekend-Versailles… Zoals één van mijn promotoren in het doctoraat in de kunsten ooit op het slagveld van Montenaken opmerkte: ik zie hier vooral niets. Hij bedoelde: niets dat aan de veldslag zou kunnen herinneren. Want er was een merkwaardige stilte en een breuk of een knik in het landschap, die eerder mentaal dan fysiek aanvoelde. Ergens in de buurt toont een kenner van de slag van Tielenheide mij een vreemde ‘unheimliche' plek waar hij het massagraf vermoedt.
Beeld: Tielenheide, acryl op doek, 2017 (een teaser voor de tentoonstelling ‘Manen en laarzen. Bijzondere verschijningen tijdens Turnhoutse veldslagen’, Taxandriamuseum in samenwerking met De Warande, Turnhout, van 20 oktober 2017 tot 31 januari 2018).
Wat kom je allemaal tegen op een slagveld? Bijvoorbeeld op de Tielenheide, de plek waar de Slag bij Turnhout in 1597 werd uitgevochten. Waar de Nederlandse cavalerie onder leiding van Maurits van Nassau, het Spaanse leger (een bende huurlingen uit alle uithoeken van het continent) incluis hun commandant Graaf Varax onder de voet liep. Een militaire basis, betonvlaktes, vennen, wegen, verkavelingen, dichte dennenbossen, met hierin verkommerde weekendverblijven, kleine weekend-Versailles… Zoals één van mijn promotoren in het doctoraat in de kunsten ooit op het slagveld van Montenaken opmerkte: ik zie hier vooral niets. Hij bedoelde: niets dat aan de veldslag zou kunnen herinneren. Want er was een merkwaardige stilte en een breuk of een knik in het landschap, die eerder mentaal dan fysiek aanvoelde. Ergens in de buurt toont een kenner van de slag van Tielenheide mij een vreemde ‘unheimliche' plek waar hij het massagraf vermoedt.
Beeld: Tielenheide, acryl op doek, 2017 (een teaser voor de tentoonstelling ‘Manen en laarzen. Bijzondere verschijningen tijdens Turnhoutse veldslagen’, Taxandriamuseum in samenwerking met De Warande, Turnhout, van 20 oktober 2017 tot 31 januari 2018).
10.4.2017
Van de evocatie van het wezen of de genius van de Westhoek tot de gitzwarte nacht boven de Kwango, greep de lectuur van ‘De mensengenezer’ van Koen Peeters mij bij de keel. Ik had bijna ‘had mij betoverd’ geschreven. Door zijn superieure vertelstijl, zijn prachtige beschrijvingen en het diepgaande onderzoekswerk naar de verhoudingen tussen de zichtbare en de onzichtbare wereld.
‘Ik stelde vast dat mensen die elkaar niet fysiek ontmoetten, via mij een boodschap aan elkaar doorgaven. De boodschap was subtiel, ontastbaar, als een galm. Het was alsof ik in die transactie een bijzonder, noodzakelijk aandeel had. Men had hiervoor zelfs geduldig op mij gewacht. Mijn hypothese was dat boodschappen zich bedienen van mensen, niet omgekeerd. Mensen zijn vehikels. Wij zijn werktuigen van een hoger, ons onbekend doel.’
beeld: Le musée des fétiches, aquarel op papier, 1994.
Van de evocatie van het wezen of de genius van de Westhoek tot de gitzwarte nacht boven de Kwango, greep de lectuur van ‘De mensengenezer’ van Koen Peeters mij bij de keel. Ik had bijna ‘had mij betoverd’ geschreven. Door zijn superieure vertelstijl, zijn prachtige beschrijvingen en het diepgaande onderzoekswerk naar de verhoudingen tussen de zichtbare en de onzichtbare wereld.
‘Ik stelde vast dat mensen die elkaar niet fysiek ontmoetten, via mij een boodschap aan elkaar doorgaven. De boodschap was subtiel, ontastbaar, als een galm. Het was alsof ik in die transactie een bijzonder, noodzakelijk aandeel had. Men had hiervoor zelfs geduldig op mij gewacht. Mijn hypothese was dat boodschappen zich bedienen van mensen, niet omgekeerd. Mensen zijn vehikels. Wij zijn werktuigen van een hoger, ons onbekend doel.’
beeld: Le musée des fétiches, aquarel op papier, 1994.
4.4.2017
‘En welke wereld rammelt het meeste? Onze wereld of de gespiegelde wereld?’ op de gouden muur in het Ensor kabinet in de tentoonstelling OER, Wortels van Vlaanderen, Caermersklooster, Gent. Een citaat uit een tekst die ik schreef voor de catalogus bij het werk Squelette arrêtant masques: ‘Dit is de “ideale” wereld, waarin skeletten maskers mogen tegenhouden. Arresteren zelfs, of de overgang bepalen tussen links en rechts, de grimmige maskers en de gelukkige maskers, het leven en de dood? Het skelet heeft een kolbak of berenmuts op zijn hoofd en is een gendarme. Het masker dat wordt tegen gehouden is een kwezel. Zij tracht het skelet te omhelzen, en krijgt nog een extra duwtje in de rug van ‘il Generalissimo’. Wat een rijke, bizarre, ironische en cynische wereld is die wereld van James Ensor, de grote eenzame van Oostende toch. Een spiegel van onze echte wereld. En welke wereld rammelt het meeste? Onze wereld of de gespiegelde wereld? Het skelet is uiteraard ook Pietje De Dood. Toen het huis van Ensor in de eerst wereldoorlog getroffen werd bij een bombardement, drong een schrapnel door tot in het doek met ‘De Intocht van Christus te Brussel’, jawel juist op de plek van Pietje De Dood. August Van Yper (Guustje), de trouwe huisknecht van Ensor stelde vast dat dit gewoon een gaatje meer in het doek van ‘menère’ was.’
Ja, welke wereld?
‘En welke wereld rammelt het meeste? Onze wereld of de gespiegelde wereld?’ op de gouden muur in het Ensor kabinet in de tentoonstelling OER, Wortels van Vlaanderen, Caermersklooster, Gent. Een citaat uit een tekst die ik schreef voor de catalogus bij het werk Squelette arrêtant masques: ‘Dit is de “ideale” wereld, waarin skeletten maskers mogen tegenhouden. Arresteren zelfs, of de overgang bepalen tussen links en rechts, de grimmige maskers en de gelukkige maskers, het leven en de dood? Het skelet heeft een kolbak of berenmuts op zijn hoofd en is een gendarme. Het masker dat wordt tegen gehouden is een kwezel. Zij tracht het skelet te omhelzen, en krijgt nog een extra duwtje in de rug van ‘il Generalissimo’. Wat een rijke, bizarre, ironische en cynische wereld is die wereld van James Ensor, de grote eenzame van Oostende toch. Een spiegel van onze echte wereld. En welke wereld rammelt het meeste? Onze wereld of de gespiegelde wereld? Het skelet is uiteraard ook Pietje De Dood. Toen het huis van Ensor in de eerst wereldoorlog getroffen werd bij een bombardement, drong een schrapnel door tot in het doek met ‘De Intocht van Christus te Brussel’, jawel juist op de plek van Pietje De Dood. August Van Yper (Guustje), de trouwe huisknecht van Ensor stelde vast dat dit gewoon een gaatje meer in het doek van ‘menère’ was.’
Ja, welke wereld?
29.3.2017
Omdat die avond KV Oostende zou spelen en omdat het daglicht voor een schilder kostbaar is, zou het voorbereidend gesprek maar 10 minuten duren. Het werd een wervelend uur met bijzondere visies op het zelfportret, op Ensor en zijn invloeden, zijn vrienden de Rousseaus en Hannons en hun paddestoelenliefde, de Vlaamse primitieven en Gustave Van de Woestijne, de piano’s van Ensor, het brevet van 1847 voor gekruiste snaren van de firma Vogelsangs, een piano met een signatuur van Franz Liszt, een Cowboy Henk als een verzameling appels of komkommers, het aandeel van Kamagurka in dit en ander werk… Met: Peter Van Heirseele en Koen Peeters (Oostende, 18.3.2017)
Omdat die avond KV Oostende zou spelen en omdat het daglicht voor een schilder kostbaar is, zou het voorbereidend gesprek maar 10 minuten duren. Het werd een wervelend uur met bijzondere visies op het zelfportret, op Ensor en zijn invloeden, zijn vrienden de Rousseaus en Hannons en hun paddestoelenliefde, de Vlaamse primitieven en Gustave Van de Woestijne, de piano’s van Ensor, het brevet van 1847 voor gekruiste snaren van de firma Vogelsangs, een piano met een signatuur van Franz Liszt, een Cowboy Henk als een verzameling appels of komkommers, het aandeel van Kamagurka in dit en ander werk… Met: Peter Van Heirseele en Koen Peeters (Oostende, 18.3.2017)
16.3.2017
Het zelfportret uit 1932 van de Duitse schilderes Fridel Dethleffs-Edelmann (collectie Kunsthalle, Augsburg) voor een landschap. Het landschap is niet echt, maar door haar geschilderd (twee keer zelfs: één keer als schilderij en één keer als schilderij in een schilderij) en enigszins door haar figuur mee vormgegeven. De bomenrij volgt de lijn van de ontspannen neerhangende schouders. Om elke twijfel weg te halen dat het geen raam met uitzicht is, heeft ze de randen van het doek en de vouwen in de hoeken hiervan overdreven weergegeven. Zij heeft een merkwaardig dubbel penseel in de rechterhand, dat zowel doek als kunstenares streelt. Haar blik is doordringend, vriendelijk, dromerig. Oor, mond en het kleine haarkrulletje sensueel. Zij was getrouwd met de ondernemer Arist Dethleffs, die voor haar een soort mobiel atelier had laten bouwen, de zogenaamde Dethleffs Wohnauto, waarmee ze hem kon volgen op zakenreizen en later na de oorlog doorheen Europa ging reizen. Dit was meteen ook het prototype voor de latere Dethleffs caravans. Tussen de plooien van de kunstgeschiedenis gevallen? Er is weinig informatie beschikbaar over haar. Wel een website helemaal gewijd aan haar, haar man en haar dochter: ’(…) Her fight for the woman as an artist beared fruit. If not the Nazis had come to power in 1933 – on the height of Fridel's career. Her own style of painting seemed to be identical to the imagination the Nazis had of "German Art". Fridel enjoyed the recognition, she had to fight for so hard. Yet the Nazis were wrong friends. But it was too late to recognise this mistake. After 1945 this was not enough. She was treated with hostility. (...)’
Het zelfportret uit 1932 van de Duitse schilderes Fridel Dethleffs-Edelmann (collectie Kunsthalle, Augsburg) voor een landschap. Het landschap is niet echt, maar door haar geschilderd (twee keer zelfs: één keer als schilderij en één keer als schilderij in een schilderij) en enigszins door haar figuur mee vormgegeven. De bomenrij volgt de lijn van de ontspannen neerhangende schouders. Om elke twijfel weg te halen dat het geen raam met uitzicht is, heeft ze de randen van het doek en de vouwen in de hoeken hiervan overdreven weergegeven. Zij heeft een merkwaardig dubbel penseel in de rechterhand, dat zowel doek als kunstenares streelt. Haar blik is doordringend, vriendelijk, dromerig. Oor, mond en het kleine haarkrulletje sensueel. Zij was getrouwd met de ondernemer Arist Dethleffs, die voor haar een soort mobiel atelier had laten bouwen, de zogenaamde Dethleffs Wohnauto, waarmee ze hem kon volgen op zakenreizen en later na de oorlog doorheen Europa ging reizen. Dit was meteen ook het prototype voor de latere Dethleffs caravans. Tussen de plooien van de kunstgeschiedenis gevallen? Er is weinig informatie beschikbaar over haar. Wel een website helemaal gewijd aan haar, haar man en haar dochter: ’(…) Her fight for the woman as an artist beared fruit. If not the Nazis had come to power in 1933 – on the height of Fridel's career. Her own style of painting seemed to be identical to the imagination the Nazis had of "German Art". Fridel enjoyed the recognition, she had to fight for so hard. Yet the Nazis were wrong friends. But it was too late to recognise this mistake. After 1945 this was not enough. She was treated with hostility. (...)’
11.1.2017
Dit is ze. ‘Hair Studies (Dorothy)’, acryl op doek, geïnspireerd op een ontmoeting in De Grote Post, Oostende in december vorig jaar, tijdens één van de zwerftochten met kompaan Koen Peeters met weer een hoger doel ergens in de zomer van 2018. Ze stond hier in het atelier een tijdje doelloos naast het portret van Maarschalk Ney (Good Soldier 2). Dit laatste schilderij als een lang twijfelgeval in de selectie voor mijn tentoonstelling ‘Mental Journey to the Middle East’. Uiteraard was Michel Ney niet mee tijdens de Egyptische veldtocht van Napoleon Bonaparte, maar hij kan wel symbool staan voor de bizarre combinatie van militaire, politieke, culturele en wetenschappelijke expedities van de Fransen van 1798 tot 1801 en bij uitbreiding van alle Europese grootmachten van toen in het Midden Oosten. En zo besloot ik uiteindelijk om beide werken, waartussen een bijzondere dialoog was ontstaan, mee te nemen naar de tentoonstelling in Pedrami Gallery, Antwerpen. U kan ze hier zien van 12 januari tot 5 maart 2017.
Dit is ze. ‘Hair Studies (Dorothy)’, acryl op doek, geïnspireerd op een ontmoeting in De Grote Post, Oostende in december vorig jaar, tijdens één van de zwerftochten met kompaan Koen Peeters met weer een hoger doel ergens in de zomer van 2018. Ze stond hier in het atelier een tijdje doelloos naast het portret van Maarschalk Ney (Good Soldier 2). Dit laatste schilderij als een lang twijfelgeval in de selectie voor mijn tentoonstelling ‘Mental Journey to the Middle East’. Uiteraard was Michel Ney niet mee tijdens de Egyptische veldtocht van Napoleon Bonaparte, maar hij kan wel symbool staan voor de bizarre combinatie van militaire, politieke, culturele en wetenschappelijke expedities van de Fransen van 1798 tot 1801 en bij uitbreiding van alle Europese grootmachten van toen in het Midden Oosten. En zo besloot ik uiteindelijk om beide werken, waartussen een bijzondere dialoog was ontstaan, mee te nemen naar de tentoonstelling in Pedrami Gallery, Antwerpen. U kan ze hier zien van 12 januari tot 5 maart 2017.
2.1.2017
Dit is mijn ‘Good Soldier’ (acryl op doek, 40 x 30 cm) geschilderd naar aanleiding van verslagen van recente en actuele oorlogen in het Midden Oosten. Ik kon de lectuur alleen maar volhouden door om de twee à drie hoofdstukken tussendoor soefi poëzie en filosofie te lezen. De tentoonstelling ‘Mental Journey to the Middle East’ in Pedrami Gallery van 12 januari tot 5 maart 2017 zoekt dit spanningsgebied op. Mijn toegang tot de actuele slagvelden is een mentale toegang, via verslagen, satellietbeelden, verhalen van vluchtelingen, oude postkaarten en beelden uit een soms ver en geromantiseerd verleden, zoals de prachtige lithografieën van de Schotse reiziger en tekenaar David Roberts. Een recent citaat van Kader Abdolah in De Standaard hielp me verder bij het schilderen van de reeks: ‘Het komt door mijn vlucht: wie nooit meer terug naar huis mag belandt in een staat van verbeelding.’
Dit is mijn ‘Good Soldier’ (acryl op doek, 40 x 30 cm) geschilderd naar aanleiding van verslagen van recente en actuele oorlogen in het Midden Oosten. Ik kon de lectuur alleen maar volhouden door om de twee à drie hoofdstukken tussendoor soefi poëzie en filosofie te lezen. De tentoonstelling ‘Mental Journey to the Middle East’ in Pedrami Gallery van 12 januari tot 5 maart 2017 zoekt dit spanningsgebied op. Mijn toegang tot de actuele slagvelden is een mentale toegang, via verslagen, satellietbeelden, verhalen van vluchtelingen, oude postkaarten en beelden uit een soms ver en geromantiseerd verleden, zoals de prachtige lithografieën van de Schotse reiziger en tekenaar David Roberts. Een recent citaat van Kader Abdolah in De Standaard hielp me verder bij het schilderen van de reeks: ‘Het komt door mijn vlucht: wie nooit meer terug naar huis mag belandt in een staat van verbeelding.’
15.11.2016
Waarom geraak je zo ineens gefascineerd door het schilderen van haar? Haar leek me altijd het summum van de schilderkunst. Uiterst moeilijk. Een uitdaging dus en ik hou van uitdagingen. Je hebt grosso modo twee mogelijkheden. Ofwel, in de traditie van de vroege West Europese schilderkunst en de Vlaamse primitieven, schilder je haartje na haartje met een fijn penseel van marterhaar. Het ene haar wat lichter, het andere wat donkerder dan de ondergrond in een middentoon. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de fijne krulletjes van Ginevra de’ Benci door Leonardo da Vinci, met een echo in de bizarre, stekelige plantenmotieven in de achtergrond. Ofwel geef je vage, maar krachtige volumes weer, zoals bv Edouard Manet, of expressieve curves, zoals bv Edvard Munch. Is er een tussenoplossing: dynamische borstelvegen gecombineerd met gedetailleerd penseelwerk? De directe aanleiding was een fotootje van Nele Bernheim met haar wapperend haar in de zeewind. Ik wilde geen omwegen en vroeg haar zelf als model en hieruit ontstond een reeks. Werken op doek en tekeningen met kroontjespen en Oost-Indische inkt op papier. Op de vraag van een collega in Glasgow of het iets met mijn actuele doctoraatsonderzoek in de kunsten te maken had, vertelde ik, dat ik nu juist eens wilde schilderen ver weg van mijn onderzoek. Maar toen ik hier begon over na te denken, schilderend na te denken, dwaalde ik al af naar de haarlokken van Napoleon en zo ontspon er een nieuw en een eerder geheimzinnig verband, een verband dat ik schilderend vermoed, maar niet helemaal kan expliciteren. Maar hoeft dat ook?
beeld: Koen Broucke, The (secret) connections between the hair studies of Napoleon Bonaparte and Nele Bernheim and the virtuoso studies of a model with a foot fracture, Roommates, Kunstenhuis, Harelbeke, nog tot zondag 20 november 2016.
Waarom geraak je zo ineens gefascineerd door het schilderen van haar? Haar leek me altijd het summum van de schilderkunst. Uiterst moeilijk. Een uitdaging dus en ik hou van uitdagingen. Je hebt grosso modo twee mogelijkheden. Ofwel, in de traditie van de vroege West Europese schilderkunst en de Vlaamse primitieven, schilder je haartje na haartje met een fijn penseel van marterhaar. Het ene haar wat lichter, het andere wat donkerder dan de ondergrond in een middentoon. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de fijne krulletjes van Ginevra de’ Benci door Leonardo da Vinci, met een echo in de bizarre, stekelige plantenmotieven in de achtergrond. Ofwel geef je vage, maar krachtige volumes weer, zoals bv Edouard Manet, of expressieve curves, zoals bv Edvard Munch. Is er een tussenoplossing: dynamische borstelvegen gecombineerd met gedetailleerd penseelwerk? De directe aanleiding was een fotootje van Nele Bernheim met haar wapperend haar in de zeewind. Ik wilde geen omwegen en vroeg haar zelf als model en hieruit ontstond een reeks. Werken op doek en tekeningen met kroontjespen en Oost-Indische inkt op papier. Op de vraag van een collega in Glasgow of het iets met mijn actuele doctoraatsonderzoek in de kunsten te maken had, vertelde ik, dat ik nu juist eens wilde schilderen ver weg van mijn onderzoek. Maar toen ik hier begon over na te denken, schilderend na te denken, dwaalde ik al af naar de haarlokken van Napoleon en zo ontspon er een nieuw en een eerder geheimzinnig verband, een verband dat ik schilderend vermoed, maar niet helemaal kan expliciteren. Maar hoeft dat ook?
beeld: Koen Broucke, The (secret) connections between the hair studies of Napoleon Bonaparte and Nele Bernheim and the virtuoso studies of a model with a foot fracture, Roommates, Kunstenhuis, Harelbeke, nog tot zondag 20 november 2016.
21.10.2106
A week of musical highlights. Tuesday, we created another version of our 'Death in Venice' in Amuz, Antwerp with the music of Franz Liszt, Richard Wagner/Franz Liszt and the sublime "... sofferte onde serene ..." by Luigi Nono (piano, Bechstein 1899: Jan Michiels). And this morning we continued the collaboration, rehearsing the new Debussy / Odyssey production at Orpheus Institute. Juan Parra Cancino adds a live electronic space, starting from the piano preludes by Debussy and a recording of the scratching of my pencil in a new series of Odyssey drawings and Greek calligraphy.
A week of musical highlights. Tuesday, we created another version of our 'Death in Venice' in Amuz, Antwerp with the music of Franz Liszt, Richard Wagner/Franz Liszt and the sublime "... sofferte onde serene ..." by Luigi Nono (piano, Bechstein 1899: Jan Michiels). And this morning we continued the collaboration, rehearsing the new Debussy / Odyssey production at Orpheus Institute. Juan Parra Cancino adds a live electronic space, starting from the piano preludes by Debussy and a recording of the scratching of my pencil in a new series of Odyssey drawings and Greek calligraphy.
17.10.2016
Marie-Ange L, of Marie-Ange van de Post, of ’t Postvrouwke, omdat ze nog in het huis woont waar vroeger het postkantoor was, waar haar vader beambte was. Zij vertelt mij over de processies met de O.L.V van Steps waarmee om de 25 jaar de Slag van Steps (13 oktober 1213) herdacht wordt, over haar eerste en haar laatste processie, dat ze ooit de O.L.V zonder kleren heeft gezien, met drie armen, over de slag en de mirakelen op het slagveld. Achthonderd jaar geleden alsof ze er zelf bij was: ‘Ja, en zo is dat dan allemaal gebeurd mijnheer’. Er zijn geen limieten aan het geheugen.
Marie-Ange L, of Marie-Ange van de Post, of ’t Postvrouwke, omdat ze nog in het huis woont waar vroeger het postkantoor was, waar haar vader beambte was. Zij vertelt mij over de processies met de O.L.V van Steps waarmee om de 25 jaar de Slag van Steps (13 oktober 1213) herdacht wordt, over haar eerste en haar laatste processie, dat ze ooit de O.L.V zonder kleren heeft gezien, met drie armen, over de slag en de mirakelen op het slagveld. Achthonderd jaar geleden alsof ze er zelf bij was: ‘Ja, en zo is dat dan allemaal gebeurd mijnheer’. Er zijn geen limieten aan het geheugen.
15.10.2016
Vannacht transponeer ik de muziek van de sterren en de volle maan (16.10, 06u25 in ram) op mijn Erard piano: Csillagok, csillagok, szépen ragyogjatok... Andante sostenuto (Bela Bartok)...
Vannacht transponeer ik de muziek van de sterren en de volle maan (16.10, 06u25 in ram) op mijn Erard piano: Csillagok, csillagok, szépen ragyogjatok... Andante sostenuto (Bela Bartok)...
5.10.2016
Revalideren in weerstandloze lucht. Lange zwerftochten met de fiets, de opgaande zon tegemoet, de ondergaande zon tegenmoet, vertrekkend vanuit mijn thuisbasis Boechout, doorheen het Land van Reyen en de Netevallei. De nazomer houdt nog even zijn adem in: (meidoorn)hagen en bossen nog zomers groen, met een zweem van fonkelende Rijnwijn (dank Paul Van Ostaijen voor de geleende metafoor), her en der een miezerig en dorstig maïsveld hunkerend naar de oogst of gewoon ter beschutting van de fazanten, een uitbundig dahliaperk, een paradijsbloemenperk, lochtingen met een uitstal van pompoenen met de kleur van ondergaande zon (aan 1,20 euro per stuk), laagvliegende groene spechten, een nog lommerrijke beukendreef, een zeldzame walnotenboomgaard, een door kraaien geplaagde buizerd, een onverwacht vergezicht tot Sint-Gummarus.… Ik ben in topvorm dankzij weken intensieve kinesitherapie, krachttraining en sinds ik terug op mijn rechterbeen mag steunen ook Tai chi, een stevig gecorrigeerde body-mass index, getaand door de late septemberzon en met een plaatje en een stel vijzen Titanium (Ti 22) in mijn rechtervoet ter waarde van een kunstwerk.
Ik passeer langs de Villa Jeanne in Hove, het ouderlijk huis van ‘Zot Polleke’ van maart 1913 tot oktober 1914, en mijn gedachten dwalen af naar de zonnige tocht drie jaar geleden met Koen Peeters, Pascal Verbeken, Peter Holvoet-Hanssen en onze foerier en stille kracht Timoti Vandebriel in weerstandloze lucht naar Miavoye. Ik meet en proef de tijd daartussen. Binnen een tweetal weken brengen we nog eens een mini live versie van het boek in het Letterkundig Museum in Den Haag. Maar vanavond fiets ik eerst naar de grote viering van 100 jaar Music-Hall in de Arenbergschouwburg in Antwerpen, een initiatief van uitgeverij Polis en het Paul Van Ostaijengenootschap.
beeld: Miavoye, 2015, acryl op doek.
Revalideren in weerstandloze lucht. Lange zwerftochten met de fiets, de opgaande zon tegemoet, de ondergaande zon tegenmoet, vertrekkend vanuit mijn thuisbasis Boechout, doorheen het Land van Reyen en de Netevallei. De nazomer houdt nog even zijn adem in: (meidoorn)hagen en bossen nog zomers groen, met een zweem van fonkelende Rijnwijn (dank Paul Van Ostaijen voor de geleende metafoor), her en der een miezerig en dorstig maïsveld hunkerend naar de oogst of gewoon ter beschutting van de fazanten, een uitbundig dahliaperk, een paradijsbloemenperk, lochtingen met een uitstal van pompoenen met de kleur van ondergaande zon (aan 1,20 euro per stuk), laagvliegende groene spechten, een nog lommerrijke beukendreef, een zeldzame walnotenboomgaard, een door kraaien geplaagde buizerd, een onverwacht vergezicht tot Sint-Gummarus.… Ik ben in topvorm dankzij weken intensieve kinesitherapie, krachttraining en sinds ik terug op mijn rechterbeen mag steunen ook Tai chi, een stevig gecorrigeerde body-mass index, getaand door de late septemberzon en met een plaatje en een stel vijzen Titanium (Ti 22) in mijn rechtervoet ter waarde van een kunstwerk.
Ik passeer langs de Villa Jeanne in Hove, het ouderlijk huis van ‘Zot Polleke’ van maart 1913 tot oktober 1914, en mijn gedachten dwalen af naar de zonnige tocht drie jaar geleden met Koen Peeters, Pascal Verbeken, Peter Holvoet-Hanssen en onze foerier en stille kracht Timoti Vandebriel in weerstandloze lucht naar Miavoye. Ik meet en proef de tijd daartussen. Binnen een tweetal weken brengen we nog eens een mini live versie van het boek in het Letterkundig Museum in Den Haag. Maar vanavond fiets ik eerst naar de grote viering van 100 jaar Music-Hall in de Arenbergschouwburg in Antwerpen, een initiatief van uitgeverij Polis en het Paul Van Ostaijengenootschap.
beeld: Miavoye, 2015, acryl op doek.
26.9.2016
Het is een ritueel om ’s avonds, wanneer het donker is, het atelier te gaan asfluiten en nog een laatste blik hemelwaarts te richten. Vanavond geen sterren, maar een witte hemel van laaghangende wolken, het licht van de nabijgelegen stad reflecterend. Ik hoor een bosuil, die ik ook al de voorbije nachten vanuit het open slaapkamerraam had gehoord. Eerst achteraan rechts van het atelier, nadien links in de hoge conifeer in de naastliggende tuin. Ik blijf kijken en dan zie ik de uil geruisloos westwaarts over het atelier vliegen. In mijn hoofd klinkt als een echo de muziek van Leos Janacek ‘The Barn Owl has not flown away!’ (de ‘Barn Owl’ is uiteraard de kerkuil, van dezelfde familie dus) en van Robert Schumann ‘Vogel als Prophet’, want de muziek van Schumann zit gewoon altijd in mijn hoofd en diep in mijn hart. Ik keer terug naar het huis en lees verder in W.G. Sebald’s onovertroffen ‘De ringen van Saturnus’. Over zijn observaties vanuit het vliegtuig Amsterdam-Norwich: “Als we onszelf vanuit een dergelijke hoogte bekijken, is het verschrikkelijk hoe weinig we weten van onszelf, van ons doen en ons einde.” En, zuster uil, wat zie jij vanuit jouw eenzame hoogtes en wat kun je ons hierover vertellen?
beeld: Night Flowers (Scapa Flow), 2015, acryl op papier (courtesy: Light Cube Art Gallery, Ronse)
Het is een ritueel om ’s avonds, wanneer het donker is, het atelier te gaan asfluiten en nog een laatste blik hemelwaarts te richten. Vanavond geen sterren, maar een witte hemel van laaghangende wolken, het licht van de nabijgelegen stad reflecterend. Ik hoor een bosuil, die ik ook al de voorbije nachten vanuit het open slaapkamerraam had gehoord. Eerst achteraan rechts van het atelier, nadien links in de hoge conifeer in de naastliggende tuin. Ik blijf kijken en dan zie ik de uil geruisloos westwaarts over het atelier vliegen. In mijn hoofd klinkt als een echo de muziek van Leos Janacek ‘The Barn Owl has not flown away!’ (de ‘Barn Owl’ is uiteraard de kerkuil, van dezelfde familie dus) en van Robert Schumann ‘Vogel als Prophet’, want de muziek van Schumann zit gewoon altijd in mijn hoofd en diep in mijn hart. Ik keer terug naar het huis en lees verder in W.G. Sebald’s onovertroffen ‘De ringen van Saturnus’. Over zijn observaties vanuit het vliegtuig Amsterdam-Norwich: “Als we onszelf vanuit een dergelijke hoogte bekijken, is het verschrikkelijk hoe weinig we weten van onszelf, van ons doen en ons einde.” En, zuster uil, wat zie jij vanuit jouw eenzame hoogtes en wat kun je ons hierover vertellen?
beeld: Night Flowers (Scapa Flow), 2015, acryl op papier (courtesy: Light Cube Art Gallery, Ronse)
26.8.2016
Practicing Ständchen (Schwanengesang D 957) by Schubert/Liszt. The pure physical and mental pleasure of playing the quavers of the accompaniment against the triplets of the heavenly beautiful melody. Part of the quavers are as well in the right hand. So the brain divides this hand in two rhythms which gives a sensation of transcendental lucidity, driven by the pure joy of the alto voice, followed by the tenor (quasi violoncello), and from bar 61 repeated in a second and higher soprano echo (an addition of Liszt) ‘Leise flehen meine Lieder/ Durch die Nacht zu dir; ’ (Softly my songs implore/ You through the night;) (Ludwig Rellstab). My right foot still in recovery, replaced by the left foot on the right sustain pedal.
Image: Caspar David Friedrich, Moonrise over the Sea, Alte Nationalgalerie, Berlin.
Practicing Ständchen (Schwanengesang D 957) by Schubert/Liszt. The pure physical and mental pleasure of playing the quavers of the accompaniment against the triplets of the heavenly beautiful melody. Part of the quavers are as well in the right hand. So the brain divides this hand in two rhythms which gives a sensation of transcendental lucidity, driven by the pure joy of the alto voice, followed by the tenor (quasi violoncello), and from bar 61 repeated in a second and higher soprano echo (an addition of Liszt) ‘Leise flehen meine Lieder/ Durch die Nacht zu dir; ’ (Softly my songs implore/ You through the night;) (Ludwig Rellstab). My right foot still in recovery, replaced by the left foot on the right sustain pedal.
Image: Caspar David Friedrich, Moonrise over the Sea, Alte Nationalgalerie, Berlin.
10.8.2016
Farewell to the battlefield. During my last and venturous walk on the battlefield of Brustem, I broke my right calcaneus. It was meant to be a ritual walk to celebrate the moment of halfway of my PhD research, announcing the end of the battlefield walks and the start of the movement backward, the introspection, the transformation of the collected material into something more universal and transcendental and a series of fine exhibitions in major museums and institutions from now until 2019.
We took some pictures of the movement running away from the battlefield. Then the accident happened and we had to go to the emergency, where my right leg was put in plaster. Friday I will have surgery. In the meantime we returned with plaster and crutches to another nearby battlefield and I started a new life as a kangaroo: my two hands on the crutches, impossible to lean on my right leg, I wear an apron as a pouch to carry my stuff from one place to another in the house and the studio. (photo: Jon Lagarde)
Farewell to the battlefield. During my last and venturous walk on the battlefield of Brustem, I broke my right calcaneus. It was meant to be a ritual walk to celebrate the moment of halfway of my PhD research, announcing the end of the battlefield walks and the start of the movement backward, the introspection, the transformation of the collected material into something more universal and transcendental and a series of fine exhibitions in major museums and institutions from now until 2019.
We took some pictures of the movement running away from the battlefield. Then the accident happened and we had to go to the emergency, where my right leg was put in plaster. Friday I will have surgery. In the meantime we returned with plaster and crutches to another nearby battlefield and I started a new life as a kangaroo: my two hands on the crutches, impossible to lean on my right leg, I wear an apron as a pouch to carry my stuff from one place to another in the house and the studio. (photo: Jon Lagarde)
2.8.2016
‘Mijn motto is ‘per visibilia ad invisibilia’, via het zichtbare naar het onzichtbare. Die uitspraak van Erasmus is in de vloer van mijn woning in Italië gegraveerd. Zie het als een metafoor voor kunst. De essentie van schilderkunst is niet verf en doek en ook niet de platte realiteit die afgebeeld wordt. De echte kracht schuilt in wat je niet kan zien. Daar raakt de kunstenaar aan het echte bestaan. Kunst verscherpt de blik.’ (Philippe Herreweghe, in: De Tijd, 23.7.2016)
beeld: Marwick Head, acryl op papier, 2016
‘Mijn motto is ‘per visibilia ad invisibilia’, via het zichtbare naar het onzichtbare. Die uitspraak van Erasmus is in de vloer van mijn woning in Italië gegraveerd. Zie het als een metafoor voor kunst. De essentie van schilderkunst is niet verf en doek en ook niet de platte realiteit die afgebeeld wordt. De echte kracht schuilt in wat je niet kan zien. Daar raakt de kunstenaar aan het echte bestaan. Kunst verscherpt de blik.’ (Philippe Herreweghe, in: De Tijd, 23.7.2016)
beeld: Marwick Head, acryl op papier, 2016
20.7.2016
Bozar, Brussels, press room, 7 November 2014, shortly before we started the debate on culture and the European project moderated by Karl Van den Broeck, on the occasion of the event ‘Good Morning Europe’ in the unforgettable exhibition ‘Sensation and Sensuality. Rubens and his Legacy’. Recently I was invited for another debate in Brussels on European cultural leadership and the role of the artist on the occasion of the keynote presentation of Jonathan Price (Gray's School of Art, Robert Gordon University, Aberdeen) organised by ENCATC. One and a half year in between. Europe, Europe? We wake up in another Europe, another world. Every Day we wake up in another and more threatening world. One realises how fast these changes go. All the more reason to defend culture as an effective antidote against barbarism. (photo: Timoti Vandebriel)
Bozar, Brussels, press room, 7 November 2014, shortly before we started the debate on culture and the European project moderated by Karl Van den Broeck, on the occasion of the event ‘Good Morning Europe’ in the unforgettable exhibition ‘Sensation and Sensuality. Rubens and his Legacy’. Recently I was invited for another debate in Brussels on European cultural leadership and the role of the artist on the occasion of the keynote presentation of Jonathan Price (Gray's School of Art, Robert Gordon University, Aberdeen) organised by ENCATC. One and a half year in between. Europe, Europe? We wake up in another Europe, another world. Every Day we wake up in another and more threatening world. One realises how fast these changes go. All the more reason to defend culture as an effective antidote against barbarism. (photo: Timoti Vandebriel)
6.7.2016
You wonder why battlefields? Why did I choose for battlefields as a topic for my PhD in arts? Because it’s a strong metaphor, indeed intensified, for the unbearable, the inexplicable and the unacceptable in our daily human condition and in ourselves, so precisely expressed by Emily Dickinson:
The Battle fought between the Soul
And No Man - is the One
Of all the Battles prevalent -
By far the Greater One -
No News of it is had abroad -
Its Bodiless Campaign
Establishes, and terminates -
Invisible - Unknown -
Nor History - record it -
As Legions of a Night
The Sunrise scatters - These endure -
Enact - and terminate -
(photo: Annie Leibovitz, Cactus and dogwood specimens pressed by Emily Dickinson as a girl)
You wonder why battlefields? Why did I choose for battlefields as a topic for my PhD in arts? Because it’s a strong metaphor, indeed intensified, for the unbearable, the inexplicable and the unacceptable in our daily human condition and in ourselves, so precisely expressed by Emily Dickinson:
The Battle fought between the Soul
And No Man - is the One
Of all the Battles prevalent -
By far the Greater One -
No News of it is had abroad -
Its Bodiless Campaign
Establishes, and terminates -
Invisible - Unknown -
Nor History - record it -
As Legions of a Night
The Sunrise scatters - These endure -
Enact - and terminate -
(photo: Annie Leibovitz, Cactus and dogwood specimens pressed by Emily Dickinson as a girl)
1.7.2016
Today, exactly one hundred years ago, Staff Captain Eugene Bourdon, Glasgow School of Arts’s first professor of Architectural Design was killed at Hardecourt-aux-Bois during the first day of the Battle of the Somme. We travelled to that place and were trying to walk in his last footsteps. We walked in a pitch black night without any glimmer of light. Coincidently, Ernst Jünger, a highly decorated German officer in both world wars and one of the most famous military authors ever, buried 39 comrades that same day (1 July 1916) at the Graveyard of Douchy, 25 km North from Hardecourt. The days before he and his companions were terrified by British artillery fire and gas attacks in the trenches near Monchy. End of august he returned to the front, to the village of Guillemont (today you can walk here in a Rue Ernst Jünger; only 3 km form the Bois d’en Haut, Hardecourt). He describes in his World War I memoirs, ‘Storm of steal’ the land where Bourdon perished a couple of weeks before:
‘When morning paled, the strange surroundings gradually revealed themselves to our disbelieving eyes.
The defile proved to be little more than a series of enormous craters full of pieces of uniform, weapons and dead bodies; the country around, so far as the eye could see, had been completely ploughed by heavy shells. Not a single blade of grass showed itself. The churned-up field was gruesome. In among the living defenders ly the dead. When we dug foxholes, we realized that they were stacked in layers. One company after another, pressed together in the drumfire, had been mown down, then the bodies had been buried under showers of earth sent up by shells, and then the relief company had taken their predecessors’ place. And now it was our turn.
The defile and the land behind was strewn with German dead, the field ahead with British. Arms and legs and heads stuck out the slopes; in front of our holes were severed limbs and bodies, some of which had coats or tarpaulins thrown over them, to save us the sight of the disfigured faces. In spite of the heat, no one thought of covering the bodies with earth.’(Ernst Jünger, Storm of Steel, translation: Michael Hoffman, Penguin Classics, 2004, p.97-98)
Today, exactly one hundred years ago, Staff Captain Eugene Bourdon, Glasgow School of Arts’s first professor of Architectural Design was killed at Hardecourt-aux-Bois during the first day of the Battle of the Somme. We travelled to that place and were trying to walk in his last footsteps. We walked in a pitch black night without any glimmer of light. Coincidently, Ernst Jünger, a highly decorated German officer in both world wars and one of the most famous military authors ever, buried 39 comrades that same day (1 July 1916) at the Graveyard of Douchy, 25 km North from Hardecourt. The days before he and his companions were terrified by British artillery fire and gas attacks in the trenches near Monchy. End of august he returned to the front, to the village of Guillemont (today you can walk here in a Rue Ernst Jünger; only 3 km form the Bois d’en Haut, Hardecourt). He describes in his World War I memoirs, ‘Storm of steal’ the land where Bourdon perished a couple of weeks before:
‘When morning paled, the strange surroundings gradually revealed themselves to our disbelieving eyes.
The defile proved to be little more than a series of enormous craters full of pieces of uniform, weapons and dead bodies; the country around, so far as the eye could see, had been completely ploughed by heavy shells. Not a single blade of grass showed itself. The churned-up field was gruesome. In among the living defenders ly the dead. When we dug foxholes, we realized that they were stacked in layers. One company after another, pressed together in the drumfire, had been mown down, then the bodies had been buried under showers of earth sent up by shells, and then the relief company had taken their predecessors’ place. And now it was our turn.
The defile and the land behind was strewn with German dead, the field ahead with British. Arms and legs and heads stuck out the slopes; in front of our holes were severed limbs and bodies, some of which had coats or tarpaulins thrown over them, to save us the sight of the disfigured faces. In spite of the heat, no one thought of covering the bodies with earth.’(Ernst Jünger, Storm of Steel, translation: Michael Hoffman, Penguin Classics, 2004, p.97-98)
21.6.2016
It felt like an end, but there’s no ending, there’s no beginning, only transition, longing, mirroring and remembrance. (Glasgow roofscapes, acrylic on paper, 2015-2016)
It felt like an end, but there’s no ending, there’s no beginning, only transition, longing, mirroring and remembrance. (Glasgow roofscapes, acrylic on paper, 2015-2016)
9.6.2016
The centenary commemoration of the loss of HMS Hampshire on Sunday 5 June 2016. Oh, this was a breathtaking ceremony on the high cliffs of Marwick Head, next to the Kitchener Memorial, in remembrance of the most famous victim of this tragedy, the 723 crew members lost and 12 survivors. During the service HMS Duncan was positioned at the site of the wreck of HMS Hampshire, 1 mile and a half from the cliffs, around a depth of 55-70 meters and an official war grave. At 8 pm the destroyer was in an impressive line of light of the setting sun. At 8:45 pm, exactly one hundred years after the moment when HMS Hampshire was lost, there was a single gun salute by HMS Duncan. The sun had moved a bit to the right. The paintings show rather what I felt at that moment than what I actually saw. The paintings will be on display in my solo exhibition ‘How long have you been in Scotland?’ in Light Cube Art Gallery, Ronse (Belgium) from 4 September until 9 October 2016.
The centenary commemoration of the loss of HMS Hampshire on Sunday 5 June 2016. Oh, this was a breathtaking ceremony on the high cliffs of Marwick Head, next to the Kitchener Memorial, in remembrance of the most famous victim of this tragedy, the 723 crew members lost and 12 survivors. During the service HMS Duncan was positioned at the site of the wreck of HMS Hampshire, 1 mile and a half from the cliffs, around a depth of 55-70 meters and an official war grave. At 8 pm the destroyer was in an impressive line of light of the setting sun. At 8:45 pm, exactly one hundred years after the moment when HMS Hampshire was lost, there was a single gun salute by HMS Duncan. The sun had moved a bit to the right. The paintings show rather what I felt at that moment than what I actually saw. The paintings will be on display in my solo exhibition ‘How long have you been in Scotland?’ in Light Cube Art Gallery, Ronse (Belgium) from 4 September until 9 October 2016.
23.3.2016
Gisteren kon ik niet schilderen. In shock door de gebeurtenissen in Brussel, mijn gedachten bij de slachtoffers, de pijn, het verdriet, de angst, de woede, vrienden die op dat ogenblik in Brussel of in Zaventem waren, luisterend naar de polyfonie van aarzeling van het eerste moment, de communicatiestroom, de moed en de efficiëntie van de hulp- en ordediensten, de solidariteitsbetuigingen… Ik ging wat in de tuin werken. Natalie kwam zo snel als ze kon naar huis. ’s Avonds was het concert in het Klara festival met de Via Crucis van Franz Liszt afgelast en luisterden we naar de solo versie door Jan Michiels op de radio. Ik was opnieuw zo in de ban van het werk dat ik het nog eens helemaal heb nagespeeld op de piano (Natalie lag te luisteren in de chaise longue in het maanlicht) en terugdacht aan de kleine tournee die we met dit werk brachten in 2009: Jan Michiels, het Vlaams Radio Koor en ikzelf die toen een reeks doornenkronen projecteerde. Vandaag wordt nog duidelijker hoe krachtig deze metafoor is.
Gisteren kon ik niet schilderen. In shock door de gebeurtenissen in Brussel, mijn gedachten bij de slachtoffers, de pijn, het verdriet, de angst, de woede, vrienden die op dat ogenblik in Brussel of in Zaventem waren, luisterend naar de polyfonie van aarzeling van het eerste moment, de communicatiestroom, de moed en de efficiëntie van de hulp- en ordediensten, de solidariteitsbetuigingen… Ik ging wat in de tuin werken. Natalie kwam zo snel als ze kon naar huis. ’s Avonds was het concert in het Klara festival met de Via Crucis van Franz Liszt afgelast en luisterden we naar de solo versie door Jan Michiels op de radio. Ik was opnieuw zo in de ban van het werk dat ik het nog eens helemaal heb nagespeeld op de piano (Natalie lag te luisteren in de chaise longue in het maanlicht) en terugdacht aan de kleine tournee die we met dit werk brachten in 2009: Jan Michiels, het Vlaams Radio Koor en ikzelf die toen een reeks doornenkronen projecteerde. Vandaag wordt nog duidelijker hoe krachtig deze metafoor is.
10.3.2016
Breakfast at GSA, December 2015. During the Christmas break the restaurant was empty with a magnificent view direction east on Fleming House (my Glasgow residence) and the St Aloysius R C Church. This view no longer exists. The season has changed. In the gap between the buildings now stands a construction of steel, the future sport hall of St Aloysius college: ad majora natus sum (I am born for greater things).
Breakfast at GSA, December 2015. During the Christmas break the restaurant was empty with a magnificent view direction east on Fleming House (my Glasgow residence) and the St Aloysius R C Church. This view no longer exists. The season has changed. In the gap between the buildings now stands a construction of steel, the future sport hall of St Aloysius college: ad majora natus sum (I am born for greater things).
17.2.2016
Ik heb vleugelpiano’s beschilderd, vanbuiten met vulkanen en vanbinnen met ‘l’origine du monde’. De pedalen geblokkeerd, het instrument opgetild en onder oorverdovend gedruis en gegalm laten vallen, snaren en toetsen bestormd met kraaienhandschoenen. De razernij en de cantabile van Franz Liszt geïmiteerd. Opgegaan in de klank van historische instrumenten. Als dagelijkse routine lees en speel ik nog steeds vele pagina’s uit de pianoliteratuur aan mijn Erard. Eén en al verwondering over de blijvende ontdekkingen van rijkdom en subtiliteit in deze bibliotheek en de vreugde om gewoon over dit sublieme instrument te kunnen beschikken. De dynamiek van de performance heeft zich hoe langer hoe meer vertaald in de dynamiek van het penseel. De beweging is kleiner, maar preciezer en intenser geworden. Het is en blijft een omzetten van energie. Dit schilderijtje uit 2014 is gemaakt naar aanleiding van een performance op de Bösendorfer van de Cité Internationale des Arts in Parijs in 2005. We hadden de vleugel van het instrument geschroefd en naast de piano gelegd als een visuele verdubbeling en er dan maar tegenaan gegaan. Het zit in de selectie van Light Cube Art Gallery op de BAD (Belgium Art en Design) beurs in de Eskimofabriek in Gent van 18 tot 21 februari 2016.
Ik heb vleugelpiano’s beschilderd, vanbuiten met vulkanen en vanbinnen met ‘l’origine du monde’. De pedalen geblokkeerd, het instrument opgetild en onder oorverdovend gedruis en gegalm laten vallen, snaren en toetsen bestormd met kraaienhandschoenen. De razernij en de cantabile van Franz Liszt geïmiteerd. Opgegaan in de klank van historische instrumenten. Als dagelijkse routine lees en speel ik nog steeds vele pagina’s uit de pianoliteratuur aan mijn Erard. Eén en al verwondering over de blijvende ontdekkingen van rijkdom en subtiliteit in deze bibliotheek en de vreugde om gewoon over dit sublieme instrument te kunnen beschikken. De dynamiek van de performance heeft zich hoe langer hoe meer vertaald in de dynamiek van het penseel. De beweging is kleiner, maar preciezer en intenser geworden. Het is en blijft een omzetten van energie. Dit schilderijtje uit 2014 is gemaakt naar aanleiding van een performance op de Bösendorfer van de Cité Internationale des Arts in Parijs in 2005. We hadden de vleugel van het instrument geschroefd en naast de piano gelegd als een visuele verdubbeling en er dan maar tegenaan gegaan. Het zit in de selectie van Light Cube Art Gallery op de BAD (Belgium Art en Design) beurs in de Eskimofabriek in Gent van 18 tot 21 februari 2016.
11.2.2016
Deze week kocht ik bij Bernaerts het zelfportret van Jean Roch Collon, gedateerd 1923. Jean Roch Collon (1894-1951) schilderde portretten, elegante, wufte vrouwen, landschappen en ook enkele kruiswegen. In een tijd waarin dit nog probleemloos kon. Het is tegelijkertijd een mooie aanwinst voor mijn groeiende collectie zelfportretten van twintigste-eeuwse figuratieve schilders. Natalie is de gekochte werken gaan afhalen (er zat nog een vrij groot stilleven bij). Het is altijd een spannend en blij moment wanneer de veilingaankopen in de verzameling aankomen, en ze met goed licht te kunnen bekijken en te degusteren. En toen werd me duidelijk dat zo’n geschilderd zelfportret helemaal niets te maken heeft met het fenomeen ‘selfie’. Een selfie is een tautologische herhaling van het ik: ik met mezelf, ik hier, ik daar, ik met, ik voor, ik naast… een tragisch spiegelpaleis van het ik. Terwijl het geschilderde zelfportret een zelfonderzoek is, een onderzoek naar het masker van het ego. En in de beste gevallen - en ook in het geval van Collon - een doorbreken van dat masker. ‘Ik ben dit niet.’ Waar de linkerhelft van het gezicht (rechterhelft van het schilderij) nog redelijk gedetailleerd en virtuoos is weergeven, met een prachtige notitie van de blik achter de hoornen bril, is de rechterhelft van het gezicht in de schaduw terecht gekomen en aangezet met enkele diagonale en snelle borstelvegen in gebrande omber. ‘Dit schiet van mij over’, zegt de schilder. Er is een zekere gelijkenis met de jonge Koning Albert I, maar het haar is wilder en de man in het schilderij heeft een duidelijke ouderwetse schilderstrik.
Deze week kocht ik bij Bernaerts het zelfportret van Jean Roch Collon, gedateerd 1923. Jean Roch Collon (1894-1951) schilderde portretten, elegante, wufte vrouwen, landschappen en ook enkele kruiswegen. In een tijd waarin dit nog probleemloos kon. Het is tegelijkertijd een mooie aanwinst voor mijn groeiende collectie zelfportretten van twintigste-eeuwse figuratieve schilders. Natalie is de gekochte werken gaan afhalen (er zat nog een vrij groot stilleven bij). Het is altijd een spannend en blij moment wanneer de veilingaankopen in de verzameling aankomen, en ze met goed licht te kunnen bekijken en te degusteren. En toen werd me duidelijk dat zo’n geschilderd zelfportret helemaal niets te maken heeft met het fenomeen ‘selfie’. Een selfie is een tautologische herhaling van het ik: ik met mezelf, ik hier, ik daar, ik met, ik voor, ik naast… een tragisch spiegelpaleis van het ik. Terwijl het geschilderde zelfportret een zelfonderzoek is, een onderzoek naar het masker van het ego. En in de beste gevallen - en ook in het geval van Collon - een doorbreken van dat masker. ‘Ik ben dit niet.’ Waar de linkerhelft van het gezicht (rechterhelft van het schilderij) nog redelijk gedetailleerd en virtuoos is weergeven, met een prachtige notitie van de blik achter de hoornen bril, is de rechterhelft van het gezicht in de schaduw terecht gekomen en aangezet met enkele diagonale en snelle borstelvegen in gebrande omber. ‘Dit schiet van mij over’, zegt de schilder. Er is een zekere gelijkenis met de jonge Koning Albert I, maar het haar is wilder en de man in het schilderij heeft een duidelijke ouderwetse schilderstrik.
19.1.2016
Op zondag 24 januari 2016 breng ik naar aanleiding van Toast Literair de lezing ‘Plaatsen van herinnering’ en neem u mee van Boechout naar de Mount Everest, van Scapa Flow naar Miavoye, van Waterloo naar Weimar, van Rome naar de Borinage naar Zundert naar Boedapest naar Antwerpen… en terug naar Boechout, in de voetsporen van Vincent Van Gogh, Paul Van Ostaijen, Franz Liszt, Robert Schumann en vele anderen, alleen, met Natalie, de kinderen of met goede vrienden op zoek… ja naar wat? En vertel ik hoe deze ervaringen van het verre en nabije mijn recente projecten, tentoonstellingen, boeken en voorstellingen hebben gevoed. Met veel lichtbeelden. (foto: Natalie Braine)
Op zondag 24 januari 2016 breng ik naar aanleiding van Toast Literair de lezing ‘Plaatsen van herinnering’ en neem u mee van Boechout naar de Mount Everest, van Scapa Flow naar Miavoye, van Waterloo naar Weimar, van Rome naar de Borinage naar Zundert naar Boedapest naar Antwerpen… en terug naar Boechout, in de voetsporen van Vincent Van Gogh, Paul Van Ostaijen, Franz Liszt, Robert Schumann en vele anderen, alleen, met Natalie, de kinderen of met goede vrienden op zoek… ja naar wat? En vertel ik hoe deze ervaringen van het verre en nabije mijn recente projecten, tentoonstellingen, boeken en voorstellingen hebben gevoed. Met veel lichtbeelden. (foto: Natalie Braine)
18.5.2015
‘En al geloof ik niet dat je levenslessen moet zoeken bij schilders, toch kan er – hoe vreemd het misschien ook klinkt – een zekere vrede over mij neerdalen als ik een goed schilderij zie. Vaak heb ik bij zo’n schilderij het gevoel: daar loopt een andere, een wezenlijkere tijd. Goede schilderijen houden mij geestelijk gezond.’ Julian Barnes (in een interview met Bernard Dewulf, DS Weekblad 194)
‘En al geloof ik niet dat je levenslessen moet zoeken bij schilders, toch kan er – hoe vreemd het misschien ook klinkt – een zekere vrede over mij neerdalen als ik een goed schilderij zie. Vaak heb ik bij zo’n schilderij het gevoel: daar loopt een andere, een wezenlijkere tijd. Goede schilderijen houden mij geestelijk gezond.’ Julian Barnes (in een interview met Bernard Dewulf, DS Weekblad 194)
17.3.2015
Bij de verdere voorbereiding van de tentoonstelling ‘De schoonheid van de oorlog, 200 jaar Waterloo’ in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel botsen we op een prent van Horace Vernet uit 1818: een portret van zijn vader Carle Vernet als tekenaar in de buurt van militaire manoeuvres. Hoe dicht kwamen deze kunstenaars bij het strijdgewoel? Zijn ze te vergelijken met de oorlogsfotografen van vandaag? Meer hierover op de pagina Beeldvreugde over mijn doctoraatsonderzoek in de kunsten. De tentoonstelling in De Koninklijke Bibliotheek (juni-september 2015) is een eerste publieke etappe in dit breder onderzoek. www.facebook.com/beeldvreugde
Bij de verdere voorbereiding van de tentoonstelling ‘De schoonheid van de oorlog, 200 jaar Waterloo’ in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel botsen we op een prent van Horace Vernet uit 1818: een portret van zijn vader Carle Vernet als tekenaar in de buurt van militaire manoeuvres. Hoe dicht kwamen deze kunstenaars bij het strijdgewoel? Zijn ze te vergelijken met de oorlogsfotografen van vandaag? Meer hierover op de pagina Beeldvreugde over mijn doctoraatsonderzoek in de kunsten. De tentoonstelling in De Koninklijke Bibliotheek (juni-september 2015) is een eerste publieke etappe in dit breder onderzoek. www.facebook.com/beeldvreugde
4.2.2015
Maantekening 4.2.2015
5.9.2014
The poet Peter Holvoet-Hanssen at the tomb of the poet Paul Van Ostaijen
The poet Peter Holvoet-Hanssen at the tomb of the poet Paul Van Ostaijen
24.10.2013
Op dinsdag 6 september 1927 wuifden Tine Ceulemans ‘Minnekepoess’ en Floris Jespers hun vriend Paul Van Ostaijen uit in het station van Antwerpen. Hij vertrok met als bestemming het sanatorium 'Le Vallon' in Miavoye-Anthée. Ondanks verschillende plannen voor zijn terugreis, zou hij nooit meer terugkeren. Op zondag 18 maart 1928 om 8 uur werd hij dood aangetroffen in zijn bed, het hoofd naar de enorme beuk voor zijn raam gekeerd.
Wij (Koen Peeters, Peter Holvoet-Hanssen, Pascal Verbeken en Timoti Vandebriel en ikzelf) maakten de laatste reis van Van Ostaijen opnieuw. Een indringende ervaring waarbij een aantal prangende vragen voorlopig onbeantwoord blijven:
Hoe verliep de laatste reis van Van Ostaijen? Wat waren zijn laatste reisindrukken? Waar stapte hij over in een auto? De soms gedetailleerde beschrijvingen van zijn medische toestand in zijn brieven blijken niet altijd even exact. Pneumothorax? Pathologie en therapie worden verward. Was Van Ostaijen op de hoogte van de uitzichtloosheid van zijn situatie? In hoeverre had dokter Léon Bérard hem hierover ingelicht? Marc Edo Tralbaut en Gerrit Borgers geven meer informatie over deze dokter en zijn kortstondig sanatorium in Miavoye. Blijkbaar heeft Tralbaut nog inzage gehad in het archief van het sanatorium. Toch blijft er een mysterieuze waas. Wie ging ons voor in de bedevaart naar Miavoye: P. Lenain (Louis Paul Boon? 1946), de eerder genoemde Tralbaut (1956), Marc Reynebeau (1991)…? En tenslotte: zijn er nog gedichten geschreven in Miavoye? Onder andere ‘Boere-charleston’ en ‘Alpejagerslied’ zijn van hieruit verstuurd. Zijn ze hier ook geschreven?
Een heer die de straat afdaalt
Een heer die de straat opklimt
(…)
Op dinsdag 6 september 1927 wuifden Tine Ceulemans ‘Minnekepoess’ en Floris Jespers hun vriend Paul Van Ostaijen uit in het station van Antwerpen. Hij vertrok met als bestemming het sanatorium 'Le Vallon' in Miavoye-Anthée. Ondanks verschillende plannen voor zijn terugreis, zou hij nooit meer terugkeren. Op zondag 18 maart 1928 om 8 uur werd hij dood aangetroffen in zijn bed, het hoofd naar de enorme beuk voor zijn raam gekeerd.
Wij (Koen Peeters, Peter Holvoet-Hanssen, Pascal Verbeken en Timoti Vandebriel en ikzelf) maakten de laatste reis van Van Ostaijen opnieuw. Een indringende ervaring waarbij een aantal prangende vragen voorlopig onbeantwoord blijven:
Hoe verliep de laatste reis van Van Ostaijen? Wat waren zijn laatste reisindrukken? Waar stapte hij over in een auto? De soms gedetailleerde beschrijvingen van zijn medische toestand in zijn brieven blijken niet altijd even exact. Pneumothorax? Pathologie en therapie worden verward. Was Van Ostaijen op de hoogte van de uitzichtloosheid van zijn situatie? In hoeverre had dokter Léon Bérard hem hierover ingelicht? Marc Edo Tralbaut en Gerrit Borgers geven meer informatie over deze dokter en zijn kortstondig sanatorium in Miavoye. Blijkbaar heeft Tralbaut nog inzage gehad in het archief van het sanatorium. Toch blijft er een mysterieuze waas. Wie ging ons voor in de bedevaart naar Miavoye: P. Lenain (Louis Paul Boon? 1946), de eerder genoemde Tralbaut (1956), Marc Reynebeau (1991)…? En tenslotte: zijn er nog gedichten geschreven in Miavoye? Onder andere ‘Boere-charleston’ en ‘Alpejagerslied’ zijn van hieruit verstuurd. Zijn ze hier ook geschreven?
Een heer die de straat afdaalt
Een heer die de straat opklimt
(…)
16.10.2013
Vandaag de laatste werken voltooid voor de tentoonstelling 'Oorlog en trauma' in het Museum Dr. Guislain: een schriftje dat kreunt onder het horror vacui boordevol informatie over kunstenaars in oorlogstijd en onmiskenbare 'dazzle paintings' op miniatuurschepen. Morgen beginnen we met de opbouw. De wanden zijn herschilderd, een bureaumeubel en drie medische vitrinekasten staan klaar.
Vandaag de laatste werken voltooid voor de tentoonstelling 'Oorlog en trauma' in het Museum Dr. Guislain: een schriftje dat kreunt onder het horror vacui boordevol informatie over kunstenaars in oorlogstijd en onmiskenbare 'dazzle paintings' op miniatuurschepen. Morgen beginnen we met de opbouw. De wanden zijn herschilderd, een bureaumeubel en drie medische vitrinekasten staan klaar.
9.7.2013
Mijn uitgedroogd inktpotje vandaag. Bijna een iris. Een gelukservaring van zeldzame contemplatieve schoonheid. Het had niet misstaan in de installatie 'Je meurs de soif auprès de la fontaine'.
Mijn uitgedroogd inktpotje vandaag. Bijna een iris. Een gelukservaring van zeldzame contemplatieve schoonheid. Het had niet misstaan in de installatie 'Je meurs de soif auprès de la fontaine'.
29.5.2013
Le sacre du printemps
De Kringloopwinkel is zowat mijn belangrijkste leverancier van cultuurgoederen geworden; boeken, tekeningen, ja zelfs schilderijen en de laatste maanden ook LP's. Gisteren kocht ik er voor drie euro 'The 3 great Ballets' van Igor Stravinsky (London Philharmonic Orchestra olv Bernard Haitink). Vandaag op mijn ateliertafel beland en de LP met de 'Rite of Springs' gespeeld tot mijn trommelvliezen begonnen te tintelen en een beetje pijn doen. Het koper en het slagwerk op vinyl is ongeëvenaard. Het schilderen al dansend. En niemand om mij uit te fluiten.
Le sacre du printemps
De Kringloopwinkel is zowat mijn belangrijkste leverancier van cultuurgoederen geworden; boeken, tekeningen, ja zelfs schilderijen en de laatste maanden ook LP's. Gisteren kocht ik er voor drie euro 'The 3 great Ballets' van Igor Stravinsky (London Philharmonic Orchestra olv Bernard Haitink). Vandaag op mijn ateliertafel beland en de LP met de 'Rite of Springs' gespeeld tot mijn trommelvliezen begonnen te tintelen en een beetje pijn doen. Het koper en het slagwerk op vinyl is ongeëvenaard. Het schilderen al dansend. En niemand om mij uit te fluiten.
